کوانزیم کیوتن Q10 یک شبه ویتامین است که در بسیاری از واکنش‌های بدن نقش مؤثری دارد و یکی از ملزومات اساسی برای تولید انرژی در میتوکندری سلول است. مصرف قرص کوآنزیم کیوتن، کپسول کیوتن یا سایر فرم‌های این ماده، می‌تواند در ارتقای سلامتی بدن، بهبود فرایندهای قلبی عروقی، عملکرد ورزشی و حتی باروری و تولیدمثل مؤثر باشد. در ادامه‌ی این مقاله، به معرفی داروی کیوتن و مهم‌ترین خواص آن برای بدن انسان می‌پردازیم.
کوانزیم کیوتن چیست؟
کوانزیم کیوتن ماده‌ای است که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و بیشترین میزان آن در قلب، کبد، کلیه و پانکراس وجود دارد. این ماده به تولید انرژی در سلول‌ها کمک می‌کند؛ همچنین به‌عنوان آنتی‌اکسیدان در محافظت از سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو نقش دارد. یوبی کینول (Ubiquinol) شکل کاهش‌یافته CoQ10 و یوبی کینون (ubiquinone) شکل اکسیدشده آن است. اگرچه بدن قادر است هر دو شکل یوبی کینول و یوبی کینون را تولید کند، اما ubiquinol فرمی است که بیشترین مقدار را در گردش خون دارد.
کوانزیم کیوتن علاوه بر ساخته شدن در بدن، در برخی از منابع غذایی نیز یافت می‌شود. فرایند بیوسنتز این ماده در بدن یک فرایند چند مرحله‌ای است و برای تولید آن به هشت ویتامین و چندین عنصر معدنی کمیاب نیز نیاز است. این ماده تاثیرات مثبت بسیار زیادی دارد که تمامی آنها مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. البته واضح است که بسیاری از فواید مثبت آن، هنوز کشف نشده‌اند. این ماده برای مردان و زنان فواید بسیار زیادی دارد و می‌تواند در کنترل درمان بیماری‌هایی از جمله انواع سرطان‌ها، زخم معده، چاقی و اضافه وزن، دیستروفی عضلانی، حساسیت و آلرژی، بهبود عملکرد سیستم ایمنی، سلامت عمومی و قدرت فیزیکی بدن نقش موثری داشته باشد. در ادامه با فواید بی‌شمار این ماده بیشتر آشنا خواهیم شد.
فواید کوآنزیم کیوتن Q10
واضح است که ذکر تمامی خواص و فواید کوانزیم کیوتن Q10 از توان این مطلب خارج است؛ بنابراین در ادامه تنها به ذکر برخی از مهم‌ترین خواص این شبه ویتامین می‌پردازیم.
قرص کیوتن برای زنان
اثرات مفید قرص کوآنزیم کیوتن برای تخمک‌گذاری یکی از مواردی است که محققان در پژوهش‌های بسیاری به مطالعه‌ی آن پرداخته‌اند. در زنانی که ذخیره‌ی تخمدانی ضعیفی دارند، مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن با بهبود پاسخ تخمدان به تحریک و همچنین بهبود تعدادی از پارامترهای امبریولوژیک همراه است. پژوهش‌های بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از مکمل و قرص کوآنزیم Q10 به متعادل‌کردن شمار اووسیت‌ها (تخمک‌های نابالغ) و درنتیجه بهبود کیفیت باروری زنان کمک بسیار زیادی می‌کند. استفاده از ترکیبات دارای کوانزیم کیوتن، می‌تواند در بهبود متابولیسم چربی در بدن مؤثر باشد. علاوه بر این، این ماده به دلیل داشتن اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی می‌تواند در روند بهبودی تنبلی تخمدان نیز تاثیر مهمی داشته باشد.
فواید کوانزیم کیوتن برای سلامت قلب و عروق
یکی دیگر از خواص کیوتن Q10، در بهبود سلامت قلب و عروق است. استرس اکسیداتیو و آسیب سلولی عمدتاً در اثر عوامل خطر نارسایی قلبی از قبیل فشارخون بالا و بیماری کرونری قلب به‌وجود می‌آیند. نتایج برخی از تحقیقات نشان داده‌است که مصرف قرص کوآنزیم کیوتن در کاهش خطر عارضه‌ها و بیماری‌های مختلف قلبی مؤثر است؛ علاوه بر این، ارتباط میان نارسایی قلبی با سطوح پایین کوآنزیم کیوتن نیز موردمطالعه قرار گرفته و تا‌حدی اثبات شده است. مصرف مکمل کوآنزیم کیوتن می‌تواند در کاهش مرگ‌های ناگهانی یا بستری‌شدن ناشی از نارسایی قلبی، حملات قلبی و فشارخون نیز مؤثر باشد.
فواید کوانزیم کیوتن برای میگرن
سردردهای میگرنی کابوس بسیاری از افراد است. این وضعیت می‌تواند بسیار ناتوان کننده باشد و جالب اینجاست که علم پزشکی هنوز منشأ اصلی این نوع سردردها را کشف نکرده است؛ البته خوشبختانه پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف کوآنزیم کیوتن، به کنترل و جلوگیری از سردردهای میگرنی در افراد بزرگسال کمک بسیار زیادی می‌کند. این مکمل‌ها همچنین تکرار حملات و سردردهای میگرنی در کودکانی که دچار کمبود کو انزیم کیوتن هستند را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند. البته برای دیدن این اثرات مکمل کیوتن لازم است که حداقل به مدت ۳ ماه آن را مصرف کنید.
قرص کوآنزیم کیوتن برای بارداری
همان‌طور که گفتیم، مصرف کوانزیم کیوتن Q10 قبل از بارداری به بهبود کیفیت تخمک و افزایش شانس باروری کمک می‌کند. مصرف این مکمل در دوران بارداری نیز فواید بسیار زیادی برای مادر و جنین به همراه دارد و موجب رشد و تکامل صحیح جنین می‌شود. به دلیل حساسیت بالای دوران بارداری، قبل از مصرف قرص کوآنزیم کیوتن حتماً با پزشک خانواده، پزشک متخصص یا داروساز خود مشورت کنید.
کوآنزیم کیوتن برای اسپرم
یک‌سوم میانی اسپرم در مردان، تشکیل شده از میتوکندری است. در ابتدای مقاله ذکر کردیم که کوانزیم کیوتن در تولید انرژی سلولی در میتوکندری نقش مهمی دارد و به همین دلیل، می‌تواند در تولید انرژی و بهبود کیفیت اسپرم‌ها نیز بسیار مفید باشد. اسپرم برای رسیدن به تخمک نیاز به انرژی دارد و کوآنزیم کیوتن در تولید این انرژی برای اسپرم نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
قرص کیوتن برای پوست
پوست یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است و بیشتر از سایر قسمت‌های بدن در معرض خطر عوامل آسیب‌رسان داخلی و خارجی قرار دارد. از عوامل آسیب‌رسان داخلی که موجب پیری پوست می‌شوند می‌توان به آسیب‌های سلولی و به‌هم‌خوردن هورمون‌ها اشاره کرد. اشعه ماورای‌بنفش خورشید نیز یکی از مخرب‌ترین عوامل بیرونی در آسیب‌دیدن و تخریب پوست است. مجموع این عوامل آسیب‌رسان، باعث کاهش شدید رطوبت و نرمی پوست، افزایش آسیب‌پذیری در برابر عوامل خارجی و نازکی لایه‌های پوست می‌شود. اما خواص کوانزیم کیوتن Q10 برای پوست صورت چیست؟
استفاده از کرم های حاوی کوانزیم کیوتن روی پوست باعث افزایش انرژی در میتوکندری سلول‌های پوستی می‌شود و همچنین از طریق خاصیت آنتی‌اکسیدانی، آسیب‌های ناشی از عوامل داخلی و خارجی پوست را کاهش می‌دهد. در نتیجه این موارد، به‌مرور چین و چروک‌های پوست کاهش پیدا می‌کند. تحقیقات متعددی وجود دارد که در آنها ارتباط‌های معناداری میان کاهش سطح این ماده در پوست و افزایش ریسک ابتلای به سرطان پوست کشف شده است.
قرص کیوتن برای چاقی صورت
سطوح کافی کوآنزیم کیوتن در بدن از حفظ و تولید الاستین پوست پشتیبانی می‌کند. با افزایش سن، سطح CoQ10 نیز مانند کلاژن در بدن روبه‌کاهش می‌رود. در نتیجه این اتفاق، پوست صورت بیشتر مستعد چین‌وچروک و همچنین پیری و لاغری می‌شود. مصرف پیوسته و طولانی‌مدت کوانزیم کیوتن، می‌تواند این اثرات را خنثی کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کوانزیم کیوتن حتی از تولید کلاژن (پروتئینی که برای حفظ ساختار پوست و جلوگیری از افتادگی پوست) نیز حمایت می‌کند. در نتیجه ازدست‌رفتن کلاژن و الاستین به معنای لاغری صورت است و با مصرف کپسول کیوتن، می‌توان از لاغری صورت جلوگیری کرد.
فواید کوانزیم کیوتن Q10 برای بهبود عملکرد ورزشی
نقش مؤثر استرس اکسیداتیو بر عملکرد ماهیچه‌ها و در پی آن عملکرد ورزشی را نمی‌توان نادیده گرفت. هنگامی که میتوکندری عملکردی طبیعی نداشته باشد، انرژی عضلانی افت شدیدی می‌کند و این موضوع موجب دشوار شدن فرایند انقباض مؤثر و ادامه‌ی ورزش می‌شود. علاوه بر مواردی که ذکر شد، مکمل کوآنزیم کیوتن خستگی حین ورزش را کاهش می‌دهد و عملکرد ورزشی را بهبود می‌بخشد.
کوانزیم کیوتن در چه مواد غذایی یافت می‌شود؟
محصولات تجاری بسیاری وجود دارند که نیاز بدن شما به کوانزیم کیوتن Q10 را تأمین می‌کنند؛ با وجود این، اگر قصد مصرف قرص، کپسول یا سایر فرم‌های این مکمل را ندارید، می‌توانید آن را از برخی منابع غذایی دریافت کنید؛ منابعی مانند:
اندام‌های بدن حیوانات: قلب، مغز، جگر و کلیه
انواع گوشت: گوشت گاو و مرغ
ماهی‌های چرب: قزل‌آلا، شاه‌ماهی، خال‌مخالی و ساردین
حبوبات: سویا، عدس و بادام‌زمینی
آجیل و دانه‌ها: دانه‌های کنجد، پسته و بادام
روغن‌ها: روغن کنجد و روغن کانولا
علاوه بر غذاهای ذکر شده، برخی انواع میوه‌ها، سبزی‌ها، محصولات لبنی و غلات نیز حاوی مقادیر کمی از کوکیوتن هستند.
بهترین زمان مصرف قرص کوآنزیم کیوتن
دوز توصیه‌شده آمپول کیوتن برای بزرگسالان ۱۹ساله و بالاتر، بین ۳۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم در روز است. کوانزیم کیوتن اگر به فرم ژل باشد معمولاً بهتر از کپسول‌ها یا سایر اشکال مکمل جذب بدن می‌شود. دوزهای بالاتر این ماده در شرایط خاص و برای افراد خاص توصیه می‌شود. کوکیوتن محلول در چربی است؛ بنابراین باید همراه با وعده‌غذایی مصرف شود تا بدن بتواند به بهترین نحو آن را جذب کند. در نتیجه، بهترین زمان برای مصرف قرص کوآنزیم کیوتن بعد از یک وعده‌غذایی است. ناگفته نماند که مصرف کوکیوتن در شب نیز ممکن است در جذب آن توسط بدن مؤثر باشد.
عوارض جانبی قرص کوآنزیم کیوتن
به‌طورکلی، مکمل کوانزیم کیوتن Q10 یک مکمل بی‌خطر است و درصورتی‌که به مقدار کافی مصرف شود هیچ‌گونه عوارض جانبی نخواهد داشت؛ با وجود این، مشکلات گوارشی و حساسیت به این مکمل، دو مورد از شایع‌ترین عوارض گزارش شده توسط مصرف‌کنندگان آن به شمار می‌رود. سایر عوارض جانبی احتمالی این مکمل عبارت‌اند از:
کاهش اشتها
اسهال
حالت تهوع یا استفراغ
درد در قسمت بالای شکم
سردرد و سرگیجه
خستگی
بی‌خوابی
تحریک‌پذیری
خارش
بثورات پوستی
حرف آخر
در این مقاله از مجله‌ی زیوش، با ماده‌ی شگفت‌انگیزی به نام کوانزیم کیوتن Q10 آشنا شدیم که نقش‌های بسیاری در سلامتی انسان ایفا می‌کند. این ماده در تولید انرژی در میتوکندری سلول نقشی اساسی دارد و در نتیجه در بسیاری از فرایندهای بدن که نیاز به تولید انرژی دارند از قبیل حفظ سلامت سیستم قلبی-عروقی، تخمک‌گذاری، اسپرماتوژنز، عملکرد ورزشی و غیره مؤثر است.