آپاندیس کجاست؟ علائم ترکیدن آپاندیس چیست؟

شکم درد تجربه‌ای ناخوشایند و در عین حال پیچیده است و شما را با سردرگمی مواجه می‌کند. از یک سو، از شدت درد به خود می‌پیچید و امیدوار هستید که هر‌چه زودتر درد متوقف شود، از سوی دیگر نمی‌دانید که منشأ درد چیست و نگرانی و تردید اضطراب بیشتری به شما وارد می‌کنند. آیا ممکن است درد آپاندیس باشد؟ یا فقط گاز درون دستگاه گوارش جمع شده است؟ در چنین مواقعی معمولاً کاری از دست شما بر‌نمی‌آید و این اطرافیانتان هستند که دست‌به‌کار می‌شوند. اما با توجه به اینکه هر‌ساله افراد زیادی با این وضعیت روبه‌رو می‌شوند و نزدیک به یک سوم آنها قبل از رسیدن به اتاق عمل دچار پارگی آپاندیس می‌شوند، بد نیست سطح آگاهی خود را افزایش دهیم و اطلاعات بیشتری در این زمینه به‌دست آوریم. به همین دلیل کارشناسان ما در داروخانه اینترنتی زیوش توضیحات کاملی در خصوص آپاندیس و علائم ترکیدن آن گرد‌آوری کرده‌اند که در ادامه مشاهده خواهید کرد.

آپاندیس چیست؟

آپاندیس زائده‌ای شبیه به یک کرم کوچک است که در حفره شکمی قرار دارد و به‌طور معمول بین 8 تا 10 سانتی‌متر طول، و نزدیک به یک سانتی‌متر (گاهی بیشتر و گاهی کمتر) پهنا دارد. اگر می‌خواهید ابعاد دقیق آن را تصور کنید، می‌توانیم به یکی از انگشتان دستتان اشاره کنیم.

در گذشته تصور می‌شد که این کرم انگشتی، عضوی بی‌فایده در بدن است و بسیاری بر این باور بودند که سیر تکاملی انسان، بخشی از دستگاه گوارش (که وظیفه آن هضم الیاف گیاهی بود) را حذف کرده است و آپاندیس ساختار باقی‌مانده آن است.

از طرفی افرادی که اقدام به برداشتن آپاندیس می‌کردند، پس از عمل می‌توانستند به زندگی عادی خود بازگردند و این موضوع نشان می‌داد که آپاندیس ضرورتی برای بقا ندارد. اما ضروری نبودن آپاندیس، به معنی مفید نبودن آن نیست.

محققین طی سال‌های اخیر به نتایج متفاوتی دست پیدا کرده‌اند و بر‌خلاف تصور، به نظر می‌رسد آپاندیس در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش دارد.

 

آپاندیس کجاست؟

آپاندیس در حفره شکمی و درست خارج از سکوم (cecum یا کورروده) قرار دارد. به زبان ساده‌تر، نزدیک به جایی که مواد روده کوچک وارد روده بزرگ می‌شوند. البته لازم به ذکر است که محل آپاندیس ممکن است در برخی افراد متفاوت باشد. اما اگر می‌خواهید موقعیت آپاندیس را از بیرون تشخیص دهید، باید بگوییم که زیر شکم و در سمت راست بدن شماست. البته صرفاً با دانستن محل قرار‌گیری آپاندیس، نمی‌توانید وضعیت آپاندیسیت را تشخیص دهید و باید با علائم آن آشنایی داشته باشید. بنابراین در بخش‌های بعدی علائم ترکیدن آپاندیس را مرور می‌کنیم ولی قبل از آن، بهتر است در مورد آپاندیسیت بیشتر بدانید.

آپاندیسیت چیست؟

آپاندیسیت به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن آپاندیس به دلایل مختلف دچار عفونت می‌شود و شروع به ورم‌کردن می‌کند. به‌طور دقیق‌تر، زمانی که مواد غذایی یا باکتری‌ها یا سایر عوامل، منجر به انسداد دریچه آپاندیس می‌شوند، ناحیه عفونی شده و ملتهب می‌شود. در‌ نتیجه درد ناگهانی، شکم را فرا می‌گیرد و در یک وضعیت اورژانسی قرار می‌گیرید و باید هر‌چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. در غیر این‌ صورت التهاب بیشتر و بیشتر شده، تا جایی که به ترکیدن آپاندیس منجر می‌شود.

 

انواع آپاندیسیت کدامند؟

درباره درد آپاندیس و ترکیدن آن بارها شنیده‌اید، اما احتمالا نمی‌دانستید که آپاندیسیت انواع گوناگونی دارد؛ حاد و مزمن. البته علائم این دو تا حدودی شبیه به هم هستند و حتی ممکن است با هم اشتباه گرفته شوند. به هر ترتیب تفاوت‌هایی هم دارند که در زیر بیشتر توضیح خواهیم داد.

آپاندیسیت حاد:

آپاندیسیت حاد به مراتب شایع‌تر است و تقریباً 90 درصد مبتلایان در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. وضعیتی که در آن بیمار به‌طور ناگهانی درد شکم را احساس می‌کند و هر‌لحظه درد بیشتر و بیشتر می‌شود. به‌طوری که در بیشتر مواقع ترکیدن آپاندیس فقط چند ساعت طول می‌کشد. به گفته متخصصین، آپاندیسیت حاد به صورت ناگهانی (در عرض 24 تا 48 ساعت) نمایان می‌شود و با علائم شدیدی همراه است. همچنین به درمان فوری و عمل جراحی نیاز دارد.

آپاندیسیت مزمن:

آپاندیسیت مزمن اغلب با علائم بسیار خفیفی همراه است. در واقع آپاندیس تورم پیدا می‌کند اما سرعت پیشروی آن کم است و معمولا شدت درد در همان حالت خفیف باقی می‌ماند. در عوض برای مدت طولانی (که ممکن است از هفته‌ها تا ماه‌ها و سال‌ها طول بکشد) ادامه دارد. در مقطعی از زمان ناپدید می‌شود و با گذشت زمان دوباره عود می‌کند.

 

علائم آپاندیس چیست؟

تا اینجا فهمیدیم که آپاندیسیت چیست، اما برای اینکه تشخیص بدهیم درد شکم ما به آپاندیس مربوط می‌شود یا نه، باید بدانیم که چه علائمی دارد.

درد به عنوان اولین علامت آپاندیس شناخته می‌شود، دردی که سمت راست و پایین شکم خود احساس کنید. دردی که در نزدیکی ناف شروع شده و به طرف پایین حرکت می‌کند نیز می‌تواند از نشانه‌های آپاندیسیت در‌نظر گرفته شود.

از علائم دیگری که می‌توان برای آپاندیس عنوان کرد، شدت گرفتن درد با سرفه، عطسه، راه‌رفتن و سایر حرکات ناگهانی است.

علاوه‌ بر‌ این علائمی همچون:

• تهوع بلافاصله بعد از شکم درد

• استفراغ

• تورم شکم

• عدم توانایی در عبور گاز روده

• عدم توانایی در خروج مدفوع

• تب

هر‌یک می‌توانند به خاطر عفونت آپاندیس بروز کنند. به غیر از موارد فوق، نشانه‌هایی هم وجود دارند که چندان رایج نیستند ولی در برخی بیماران دیده می‌شوند. از این دست می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• درد شدید یا نامشخصی که در برخی قسمت‌های بالایی یا پایینی شکم و پشت احساس می‌شود.

• دردی که هنگام ادرار کردن احساس می‌شود.

• استفراغ قبل از شروع درد

• یبوست یا اسهال همراه با گاز روده

علائم آپاندیس در زنان باردار

به گفته متخصصین، محل درد آپاندیس ممکن است در برخی افراد به شکل متفاوتی نمایان شود. در حقیقت محل درد، بسته به اینکه آپاندیس شما کجاست می‌تواند ناحیه درد را کمی تغییر دهد، چرا که آپاندیس در دوران بارداری ممکن است جا به جا شود. به عنوان نمونه اگر آپاندیس شما پشت روده بزرگ باشد، احتمالا در نزدیکی لگن خود درد شدیدی احساس خواهید کرد.

در زنان باردار، آپاندیس ممکن است با درد شدید‌تری شروع شود، ناحیه درد نیز معمولا دور ناف است و کمی به سمت راست کشیده می‌شود. در طول دوران بارداری آپاندیسیت ممکن است با نشانه‌هایی چون رفلاکس، سوء‌هاضمه، درد زیر قفسه سینه و درد هنگام ادرار کردن همراه باشد.

توجه داشته باشید که رسیدگی به وضعیت آپاندیس خانم‌های باردار موضوعی بسیار حیاتی است و در صورت مشاهده علائم، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

علائم آپاندیس در کودکان

التهاب و عفونت آپاندیس در کودکان هم امکان‌پذیر است. در نوزادان بسیار نادر است اما از 10 سالگی به بعد، کودکان بیشتر در معرض آپاندیسیت قرار می‌گیرند. بر‌اساس گزارشات احتمال ابتلا به آپاندیسیت در پسران دو برابر بیشتر از دختران است. به‌خصوص در 15 سالگی و کودکانی که سابقه آپاندیسیت در خانواده آنها وجود دارد.

به هر صورت کودکان و نوجوانان از 10 سالگی تا 18 سالگی ممکن است با تورم آپاندیس روبه‌رو شوند و علائمی چون درد شکم (در اطراف ناف و سمت راست پایین شکم)، تب خفیف، احساس فشار در شکم، بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال و درد ناشی از عدم خروج گاز را تجربه کنند.

چه کسانی در معرض ابتلا به آپاندیسیت هستند؟

همان‌طور که قبلا هم گفتیم، از 10 سالگی احتمال ابتلا به آپاندیسیت وجود دارد. از این سن به بعد ممکن است در هر زمانی دچار التهاب آپاندیس شوید اما شواهد نشان می‌دهند آپاندیسیت در جوانان 20 تا 30 سال شایع‌تر است. علاوه‌بر‌این کسانی که سابقه خانوادگی آپاندیسیت دارند و افرادی که سابقه تروماً یا جراحی شکم دارند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آپاندیس هستند.

 

اگر آپاندیس از بدن خارج نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر شکم‌درد ناشی از آپاندیسیت درمان نشود، احتمال پارگی و ترکیدن آپاندیس بسیار است. در این صورت باکتری‌های عامل عفونت به داخل شکم راه پیدا کرده و با عفونت‌های خطرناک‌تری زندگی شما را تهدید می‌کنند.

 

چگونه می‌توان از بروز آپاندیس پیشگیری کرد؟

تا‌کنون هیچ راه‌حل تضمینی برای پیشگیری از عفونت آپاندیس ارائه نشده است. با این وجود، کارشناسان و متخصصین توصیه می‌کنند با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از استعمال دخانیات و همچنین عدم مصرف الکل، می‌توان خطر ابتلا را کاهش داد.

همچنین مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی را به دقت رعایت کنید و اقدامات لازم برای حفظ سلامت دستگاه گوارش را انجام دهید. بد نیست بدانید که عواملی چون مدفوع سفت، تورم غدد لنفاوی در روده‌ها، انگل‌ها و برخی عفونت‌ها ممکن است باعث عفونت آپاندیس شوند. در ادامه نکاتی ذکر شده است که می‌توانند برای پیشگیری از ابتلا به آپاندیسیت موثر باشند.

• رژیم غذایی با فیبر بالا

• وعده‌های غذایی منظم

• مصرف آب کافی (روزانه حداقل 8 لیوان)

• ورزش

• جویدن کامل غذا

 

سخن پایانی

آپاندیس یک زائده لوله‌ای شکل است که در انتهای روده بزرگ قرار داشته و نزدیک به 10 سانتی‌متر طول دارد. گاهی اوقات این زائده عفونت کرده و باعث التهاب و ایجاد درد در ناحیه شکم می‌شود. دردی که زیر شکم و در قسمت راست بدن احساس می‌شود و با گذشت زمان شدید‌تر و شدید‌تر می‌شود تا اینکه در صورت عدم درمان و رسیدگی، آپاندیس می‌ترکد. ترکیدن و پارگی آپاندیس ممکن است خطر‌آفرین باشد و به عفونت حفره شکمی منجر شود. با این اوصاف در صورت مشاهده علائم آپاندیس، به ویژه شکم‌دردی که با سرفه کردن و راه‌رفتن شدید‌تر می‌شود، فورا به پزشک مراجعه کنید.

 

سوالات متداول

1. آیا می‌توان بدون جراحی عفونت آپاندیس را درمان کرد؟

در صورتی که درد شکم شروع شده باشد و آپاندیس در اثر عفونت ورم کرده باشد، در بیشتر موارد راهی جز برداشتن آپاندیس وجود ندارد.

2. آیا آنتی بیوتیک‌ها قادر به درمان آپاندیسیت نیستند؟

پس از تشخیص آپاندیسیت در بیشتر موارد جراحی تنها درمان موجود شناخته می‌شود. البته در صورت تشخیص متخصص و تحت شرایط خاص، ممکن است آنتی بیوتیک‌ها بتوانند از گسترش عفونت و التهاب بیشتر جلوگیری کنند. به‌طور کل تحقیقات زیادی در این خصوص صورت گرفته و برخی امیدوار‌کننده هستند اما، هنوز به عنوان راه‌حل ایمن و مطمئن محسوب نمی‌شوند.

3. عوارض احتمالی عمل آپاندیس چیست؟

خونریزی و آسیب به اندام‌های کناری از جمله عوارض احتمالی عمل آپاندیس (آپاندکتومی) محسوب می‌شوند، اما شایع‌ترین عارضه، عفونت پس از جراحی است.