همانطور که پزشکان همیشه توصیه می‌کنند، هم زنان و هم مردان، باید برای تشخیص و درمان به موقع بیماری‌ها، به طور مرتب آزمایش های چکاپ کامل انجام دهند. چکاپ شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌های بالینی است که با اتکا بر آن می‌توان از وضعیت سلامتی خود مطلع شده و اقدامات درمانی را آغاز کرد تا از ابتلا به بیماری‌هایی که زندگی را تهدید می‌کنند، جلوگیری شود. از آنجایی که احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها در زنان و برخی دیگر در مردان بالا است، زنان و مردان باید معاینات مخصوص به خود را به طور منظم انجام دهند. در ادامه، با برخی آزمایش های چکاپ کامل برای مردان و زنان آشنا می‌شویم.
آزمایش چکاپ کامل زنان
سرطان سینه و سرطان رحم، دو مورد از بیماری‌های رایج در زنان هستند و برای تشخیص و درمان زود هنگام، باید به طور مرتب مورد آزمایش قرار بگیرند. در ادامه آزمایش‌های چکاپ کامل زنان معرفی می‌شوند.
تست تراکم استخوان
با افزایش سن، استخوان‌ها، به ویژه در زنان، نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند. با گذشت زمان، این مسئله ممکن است منجر به پوکی استخوان شود که بر اثر آن استخوان‌ها بسیار ضعیف و شکننده می‌شوند. با توجه به اینکه کمبود ویتامین D و مشکلات مربوط به استخوان در زنان بیشتر بروز می‌کند، زنان باید بر انجام تست تراکم استخوان تاکید بیشتری داشته باشند. همچنین در صورت سابقه‌ی شکستگی استخوان، استفاده‌ی طولانی‌مدن از استروئید، ابتلا به آرتریت روماتوئید یا سابقه‌ی خانوادگی شکستگی لگن بعد از آسیب جزئی، باید به طور مرتب تست تراکم استخوان انجام شود. توصیه می‌شود تمام زنان، برای جلوگیری از کمبود ویتامین D، مکمل کمک درمانی ویتامین D مصرف کنند.
تست ماموگرافی
این آزمایش که به صورت سونوگرافی انجام می‌شود، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین تست‌های چکاپ کامل در زنان است که به دنبال تشخیص تغییرات در سینه‌ها انجام می‌شود. با انجام تست ماموگرافی می‌توان سرطان سینه را ده سال پیش از این که قابل لمس شود، شناسایی کرد. پزشکان در مورد اینکه تست ماموگرافی چند وقت یک بار باید انجام شود نظر قطعی ندارند، اما به طور کلی در افراد با سابقه خانوادگی سرطان سینه، باید انجام این تست از سنین پایین آغاز شود. در شرایط عادی، گفته می‌شود تمام زنان چهل سال به بالا، باید هر دو سال یک بار این تست را انجام دهند.
غربالگری سرطان دهانه رحم
پس از سرطان سینه، سرطان دهانه رحم دومین سرطان رایج در بین زنان است که تشخیص زود هنگام و انجام اقدامات درمانی می‌تواند از پیشرفت آن و نتایج منفی حاصل از آن جلوگیری کند. از این رو غربالگری سرطان دهانه رحم از تست‌های چکاپ بسیار مهم برای زنان است که به صورت تست پاپ اسمیر انجام می‌شود. تست پاپ اسمیر تغییراتی را در دهانه رحم که می‌تواند منجر به سرطان شوند بررسی می‌کند. ویروس HPV نیز یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد سرطان دهانه رحم است که برای غربالگری آن از برداشت نمونه از دهانه رحم استفاده می‌شود. طبق توصیه پزشکان، انجام این غربالگری بهتر است از زمان شروع فعالیت جنسی انجام شود.
غربالگری سرطان روده بزرگ
همه زنان و مردان 45 ساله و بالاتر باید هر 10 سال یک بار تست کولونوسکوپی یا هر پنج سال یک بار تست سیگموئیدوسکوپی انجام دهند. اگر سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا سابقه شخصی سرطان روده بزرگ یا انواع خاصی از پولیپ‌ها یا بیماری‌های التهابی روده را دارید، توصیه می‌شود حتماً غربالگری سرطان روده بزرگ را جدی گرفته و قبل از 45 سالگی آن را به طور جدی و مرتب انجام دهید.
کلسترول
اگرچه بالا بودن کلسترول در مردان بیشتر است، اما زنان نیز باید به انجام این آزمایش اهمیت زیادی دهند. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که همه بزرگسالان از سن 20 سالگی هر 4 تا 6 سال یکبار کلسترول خود را چک کنند. افرادی که در معرض خطر بالاتری هستند ممکن است به آزمایش مرتب و هر ساله نیز نیاز داشته باشند.
آزمایشات هورمونی
یکی از آزمایشات مهم دیگر برای زنان، آزمایشات هورمونی است. آزمایشات هورمونی، هورمون‌هایی مانند استروژن، پروژسترون، تستوسترون، کورتیزول و هورمون‌های تیروئید را مورد سنجش قرار می‌دهند و کمک می‌کنند تا بیماری‌های مهم هورمونی مانند پرکاری یا کم کاری تیروئید، تنبلی تخمدان و … به موقع تشخیص داده شوند.
آزمایش ادرار
از آنجایی که بیماری‌های مربوط به مجاری ادراری مانند عفونت در زنان بیشتر است، آزمایش ادرار از مهم‌ترین آزمایش های چکاپ کامل برای زنان است. در این آزمایش، وجود یا عدم وجود و همچنین مقدار چند ماده در ادرار مانند باکتری‌ها، مواد زائد متابولیسم طبیعی یا غیر‌طبیعی و … مورد سنجش قرار می‌گیرند. پیشنهاد می‌شود سالانه یک بار این تست انجام شود.
آزمایش های چکاپ کامل برای مردان
معمولاً مردان کمتر از زنان برای معاینه، غربالگری و مشاوره به پزشک مراجعه می‌کنند و بیماری‌های آن‌ها نیز دیر‌تر تشخیص داده می‌شود. اما مردان نیز مانند زنان، در معرض برخی مشکلات و بیماری‌ها هستند که برای بررسی و تشخیص آن‌ها، باید به طور مرتب آزمایش چکاپ کامل انجام دهند. هشت غربالگری ضروری برای مردان که در حفظ سلامتی آن‌ها نقش دارد عبارت است از:
آزمایش فشار خون
آزمایش فشار خون، فشار را در شریان‌ها به هنگام پمپاژ قلب اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش که دلایل فشار خون و آسیب‌های ناشی از آن را می‌سنجد، برای افرادی که مبتلا به این بیماری هستند ضروری است. به طور کلی ابتلا به فشار خون در مردان بیشتر از زنان است. از آنجایی که این بیماری، بیماری خاموش نامیده می‌شود، انجام منظم این چکاپ می‌تواند در تشخیص مشکلات و بیماری‌های حاصل از آن نقش مهمی داشته باشد.
غربالگری کلسترول
سطوح بالای کلسترول در مردان خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. یک آزمایش خون ساده کمک می‌کند تا مقدار کلسترول خون جهت ارزیابی خطر احتمالی ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند احتمال سکته قلبی سنجیده شود. توصیه می‌شود غربالگری کلسترول در مردان از سن ۴۵ سال شروع شود؛ اما در صورت وجود سابقه خانوادگی دیابت یا بیماری قلبی، بهتر است غربالگری از سنین پایین‌تر و به صورت سالانه انجام شود.
کولونوسکوپی
آزمایش کولونوسکوپی می‌تواند تغییرات یا ناهنجاری‌ها را در روده بزرگ (کولون) و رکتوم تشخیص دهد. در صورت وجود سابقه خوانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ، بهتر است غربالگری از سنین پایین‌تر نیز شروع شود. به طور کلی، انجام این غربالگری هر ده سال یکبار توصیه می‌شود؛ اما اگر در معرض خطر هستید، بسته به توصیه پزشک، پس از کولونوسکوپی اولیه، هر 3 تا 5 سال یکبار باید مجدد غربالگری انجام شود. توصیه می‌شود برای افزایش سلامت سیستم گوارشی، از مکمل‌های درمانی استفاده کنید. با مراجعه به داروخانه آنلاین زیوش، می‌توانید انواع مختلفی از مکمل‌های دارویی که در افزایش سلامت جسمانی نقش زیادی دارند را تهیه کنید.
تست دیابت (HbA1c)
پیش دیابت و ابتلا به دیابت می‌توانند سابقه خانوادگی داشته باشند، بنابراین توصیه می‌شود در صورت وجود سابقه خانوادگی، هر سه سال یک بار برای بررسی دیابت نوع 2 غربالگری کنید. آزمایش HbA1c ، مهم‌ترین آزمایش خونی است که جهت تشخیص دیابت انجام می‌شود و میانگین سطح قند خون افراد را در دو تا سه ماه گذشته می‌سنجد.
تست گلوکوم یا آب سیاه
انجام معاینات منظم چشم برای تشخیص و درمان گلوکوم قبل از آسیب به عصب بینایی، یکی از تست‌های مهم در مردان است. بسیاری از اشکال گلوکوم هیچ علامت هشدار دهنده‌ای ندارند، بنابراین تشخیص زودهنگام بسیار ضروری است؛ چرا که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان آغاز شود، می‌توان خطر از دست دادن بینایی را کاهش داد یا از آن جلوگیری کرد.
تست تشخیص سرطان پروستات (PSA)
سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان‌ها در مردان است که با استفاده از تست‌های آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) قابل تشخیص است. این نوع سرطان ممکن است کند، یا تهاجمی و سریع رشد کند. بنابراین، غربالگری زودهنگام قبل از بروز علائم می‌تواند در تشخیص زودهنگام و درمان موثر باشد. افرادی که سابقه خانوادگی دارند، بهتر است این آزمایش را از 40 سالگی شروع کنند.
سونوگرافی آنوریسم آئورت شکمی
یکی از غربالگری‌هایی که برای بیماران قلبی و عروقی ضروری است، غربالگری آنوریسم آئورت شکمی است. آنوریسم آئورت شکمی نوعی بیماری است که در آن، قطر سرخ‌رگ بزرگ شکم که آئورت نام دارد افزایش می‌یابد و در صورت تأخیر در تشخیص، می‌تواند منجر به پارگی رگ و مرگ و میر شود. مردان، به ویژه مردانی که سیگار می‌کشند، باید سونوگرافی آنوریسم آئورت شکمی را حدی بگیرند. البته مردانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند در معرض خطر کمتری قرار دارند و پزشک می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا این غربالگری برای آن‌ها ضروری است یا خیر.
خوش بود گر محک «آزمایش» آید به میان...
به طور نرمال، تمام افراد، چه زنان و چه مردان باید به طور روتین و هر چند مدت یکبار (از سوی پزشک تعیین می‌شود)، برای بررسی شرایط سلامتی خود آزمایش های چکاپ کامل انجام دهند. چکاپ یا تست سلامت عمومی شامل تمام آزمایش‌های اولیه آزمایشگاهی و بررسی توسط پزشک جهت آگاهی کامل از وضعیت سلامتی و در نتیجه تشخیص به موقع بیماری‌های مهم مانند فشار خون بالا، سرطان یا دیابت و غیره است. انواع مختلفی از چکاپ کامل مردان و چکاپ زنان، با توجه به شرایط ویژه آن‌ها وجود دارد که انجام و بررسی آن‌ها به طور مرتب مهم و ضروری است.