تصور کنید بدون نگرانی از بارداری ناخواسته، بدون اینکه نیاز باشد هر بار به روش‌های پیشگیری فکر کنید، بتوانید از رابطه جنسی خود لذت ببرید. اما این امر چگونه امکان‌پذیر است؟ وازکتومی، به عنوان یکی از مطمئن‌ترین و دائمی‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری برای مردان، این امکان را برای شما فراهم می‌کند. اگر به دنبال یک راه‌حل دائمی و کم‌خطر برای کنترل باروری هستید و می‌خواهید برای همیشه با نگرانی‌های پیشگیری از بارداری خداحافظی کنید، این مقاله می‌تواند پاسخگوی تمام سوالات شما درباره وازکتومی باشد. با ما همراه باشد تا تمام نکات کلیدی این روش ساده و مؤثر را بشناسید.
وازکتومی چیست؟
وازکتومی یک عمل جراحی است که در آن با بستن لوله‌های وازدفران یا وابران، اسپرم وارد مایع منی نمی‌شود و به عنوان یک روش پیشگیری دائمی بارورسازی برای مردان شناخته می‌شود. وظیفه لوله‌ی وابران انتقال اسپرم‌ها از اپیدیدیم به مجاری ادراری است. قبل از عمل بستن لوله ها در مردان، باید مطمئن شوید که در آینده نمی‌خواهید بچه‌دار شوید. گرچه برگشت عمل وازکتومی امکان‌پذیر است، اما به طور کلی وازکتومی به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری غیرقابل برگشت در نظر گرفته می‌شود.
خلاصه: وازکتومی یک روش پیشگیری دائمی باروری برای مردان است. وازکتومی یک عمل جراحی است که در آن با بستن لوله‌های وازدفران یا وابران، اسپرم وارد مایع منی نمی‌شود. گرچه برگشت عمل وازکتومی امکان‌پذیر است، اما به طور کلی وازکتومی به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری غیرقابل برگشت در نظر گرفته می‌شود.
انواع عمل وازکتومی
عمل وازکتومی دو نوع دارد و براساس شرایط بیمار و تشخیص پزشک، یکی از این دو نوع جراحی انجام می‌شود. این دو روش عبارتند از:
1. با استفاده از جراحی
در این روش، متخصص اورولوژی روی کیسه‌ی بیضه برشی کوچک ایجاد کرده و به لوله‌های وابران دسترسی پیدا می‌کند. پزشک قسمتی از لوله‌ها را می‌برد و انتهای آن را می‌بندد. محل برش روی کیسه‌ی بیضه بخیه زده می‌شود.
2. بدون استفاده از جراحی
در این روش، پزشک تنها یک سوراخ کوچک روی کیسه‌ی بیضه ایجاد می‌کند و از طریق آن به لوله‌های وابران دسترسی پیدا می‌کند و بخشی از آنها را برمی‌دارد. پزشک محل این سوراخ را نمی‌بندد و بعد از گذشت ۳ الی ۴ روز، زخم خود به خود بسته می‌شود.
خلاصه: عمل وازکتومی دو نوع دارد. در روش جراحی، محل جراحی بخیه می‌شود ولی در روش بدون جراحی، پزشک محل سوراخ جراحی را بخیه نمی‌زند.
فواید وازکتومی چیست؟
اگر مطمئنید که در آینده قصد پدر شدن ندارید، عمل عقیم سازی مردان به این دلایل می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد:
- وازکتومی یک روش پیشگیری صددرصد مطمئن برای جلوگیری از بارداری است.
- عمل وازکتومی یک جراحی ساده سرپایی با بی‌حسی موضعی است.
- عقیم‌سازی در مردان نسبت به عقیم سازی در زنان با عمل توبکتومی عوارض و هزینه کمتری دارد.
- با این عمل، دیگر نیازی نیست از سایر روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
البته این موضوع را فراموش نکنید که روش‌های پیشگیری مانند استفاده از کاندوم، باعث جلوگیری از انتقال بیماری های جنسی می‌شود و فقط برای جلوگیری از بارداری نیست.
خلاصه: برای افرادی که قصد پدر شدن ندارند، این عمل یکی از بهترین گزینه‌ها است. چون این جراحی روشی مطمئن برای جلوگیری از بارداری است و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود.
عوارض وازکتومی چیست؟
مهم‌ترین مشکل وازکتومی این است که ممکن است در آینده نظر خود را درباره‌ی بچه‌دار شدن تغییر دهید. عمل بازگشت وازکتومی قابل انجام است اما هزینه بالایی دارد و در برخی موارد موفقیت‌آمیز نیست. عوارض وازکتومی بلافاصله بعد از عمل جراحی، مانند کبودی، درد، ورم و وجود خون در مایع منی، طبیعی هستند. عوارض بلندمدت این عمل شامل موارد زیر است:
- هماتوم و خونریزی: به خصوص در روش وازکتومی با عمل جراحی، ممکن است خونریزی یا تجمع خون مشاهده شود.
- تجمع اسپرم: اسپرم که در بیضه ساخته می‌شود، ممکن است باعث درد مبهمی شود که با انزال بدتر می‌شود.
- گرانولوما: به علت نشت اسپرم از لوله‌های وابران، یک واکنش التهابی ایجاد می‌شود. اکثر گرانولوم‌ها بدون علامت هستند و به مرور زمان جذب می‌شوند. در این مدت، از استامینوفن و ایبوپروفن برای کنترل درد می‌توان استفاده کرد.
- عفونت محل جراحی
- درد مزمن در محل جراحی
برخلاف تصورات عامه، وازکتومی هیچ تأثیری بر عملکرد جنسی، سطح تستوسترون، توانایی نعوظ و حس مردانگی ندارد.
خلاصه: مهم‌ترین مشکل وازکتومی این است که ممکن است در آینده نظر خود را درباره‌ی بچه‌دار شدن تغییر دهید. عمل بازگشت وازکتومی قابل انجام است اما هزینه بالایی دارد. برخی عوارض بلندمدت نیز ممکن است بروز کنند که عبارتند از: درد، خونریزی و تجمع اسپرم.
عمل وازکتومی مردان تا چه حد موثر است؟
وازکتومی یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از بارداری است. اگر عمل بستن لوله مردان موفقیت‌آمیز باشد، ۱۰۰ درصد از باروری جلوگیری می‌کند. این در حالی است که روش‌های دیگر، مانند کاندوم، ۸۲ درصد موفقیت دارند. البته باید توجه کرد که این درصدها با توجه به زمان تخمک گذاری و رابطه جنسی ممکن است متفاوت باشد. البته این عمل در انتقال بیماری‌های مقاربتی بی‌تأثیر است و استفاده از کاندوم برای جلوگیری از انتقال بیماری جنسی توصیه می‌شود.
خلاصه: وازکتومی یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از بارداری است. اگر عمل بستن لوله مردان موفقیت‌آمیز باشد، ۱۰۰ درصد از باروری جلوگیری می‌کند.
مراقبت‌های بعد از عمل وازکتومی
مواردی که بعد از عمل جراحی باید به آنها توجه داشته باشید، شامل موارد زیر است:
- درد، ورم و کبودی به مدت سه روز طبیعی است. برای کاهش درد، از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- در صورت علائم عفونت، مانند خونریزی از محل زخم، تب، سرخی یا بدتر شدن درد، با پزشک خود تماس بگیرید.
- بعد از عمل جراحی، تا ۴۸ ساعت بیضه را با بانداژ و لباس زیر تنگ محکم نگه دارید.
- تا دو روز بعد از عمل، کمپرس یخ روی بیضه قرار دهید.
- باید بعد از عمل استراحت کنید. بعد از دو روز می‌توانید کارهای سبک انجام دهید، اما تا یک هفته از بلند کردن اجسام سنگین و ورزش کردن خودداری کنید.
- تا یک هفته از رابطه‌ی جنسی پرهیز کنید. ممکن است هنگام نعوظ، درد و وجود خون در مایع منی را تجربه کنید. به یاد داشته باشید، تا زمانی که پزشک شما عدم وجود اسپرم در مایع منی را تأیید نکرده است، باید همچنان رابطه مراقبت‌شده داشته باشید. تقریباً با ۲۰ بار انزال، دیگر اسپرمی در مایع منی نخواهد بود.
رابطه‌ی جنسی بعد از عمل وازکتومی
بعد از عمل عقیم‌سازی مردان، تا یک هفته پرهیز از رابطه‌ی جنسی ضروری است. بعد از عمل، ممکن است هنوز اسپرم‌ها در مجاری باقی‌مانده باشند. حدود ۱۵ تا ۲۰ انزال لازم است تا دیگر اسپرمی در لوله‌ها باقی نماند. این مدت ممکن است ۳ ماه طول بکشد و در این مدت باید از سایر روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید. پزشک شما ۶ تا ۱۲ هفته بعد از عمل، از بیمار تست وجود اسپرم در مایع منی می‌گیرد تا مطمئن شود که عمل موفقیت‌آمیز بوده است.
خلاصه: بعد از عمل عقیم‌سازی مردان، باید تا یک هفته از رابطه‌ی جنسی پرهیز کرد. بعد از عمل، ممکن است هنوز اسپرم‌ها در مجاری باقی‌مانده باشند. حدود ۱۵ تا ۲۰ انزال لازم است تا دیگر اسپرمی در لوله‌ها باقی نماند.
تفاوت وازکتومی و توبکتومی چیست؟
وازکتومی یا عقیم‌سازی مردان، یک عمل جراحی است که در آن لوله‌های وابران که مسئول انتقال اسپرم‌ها به مجاری ادراری هستند، بریده می‌شوند. عمل توبکتومی نیز عمل عقیم‌سازی بانوان است که در آن لوله‌های فالوپ بسته می‌شوند. تفاوت این دو عمل در این است که وازکتومی عمل جراحی سبک‌تر و بی‌خطر‌تری است. این عمل به‌صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی در عرض نیم‌ساعت انجام می‌شود و نقاهت بعد از آن سریع‌تر است؛ در حالی‌که توبکتومی سنگین‌تر و پیچیده‌تر است. این عمل ممکن است ۲ ساعت طول بکشد و نقاهت بعد از آن طولانی‌تر خواهد بود. به‌طور کلی، هر دو عمل جراحی روش‌های بسیار مؤثری در عقیم‌سازی و پیشگیری از بارداری هستند.
خلاصه: وازکتومی یا عقیم‌سازی مردان، یک عمل جراحی است که در آن لوله‌های وابران که مسئول انتقال اسپرم‌ها به مجاری ادراری هستند، بریده می‌شوند. عمل توبکتومی نیز عمل عقیم‌سازی بانوان است که در آن لوله‌های فالوپ بسته می‌شوند.
سخن پایانی
وازکتومی یک راه‌حل دائمی و مؤثر برای مردانی است که به دنبال پیشگیری از بارداری هستند. این روش ساده و کم‌عارضه، عملکرد جنسی و سلامت کلی بدن را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. با این حال، تصمیم به انجام این عمل باید با مشورت پزشک و اطمینان از عدم تمایل به داشتن فرزندان بیشتر در آینده گرفته شود.
سوالات متداول
آیا وازکتومی بر عملکرد جنسی تأثیر می‌گذارد؟
خیر، وازکتومی هیچ تأثیری بر عملکرد جنسی، میل جنسی، نعوظ یا سطح تستوسترون ندارد. مردانی که این عمل را انجام می‌دهند، همچنان می‌توانند رابطه جنسی داشته باشند و از آن لذت ببرند.
آیا امکان بازگشت وازکتومی وجود دارد؟
بله، عمل بازگشت وازکتومی امکان‌پذیر است؛ اما موفقیت آن به عوامل مختلفی مانند زمان گذشته از عمل و وضعیت فرد بستگی دارد. همچنین، عمل بازگشت وازکتومی پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر است و ممکن است در همه موارد موفقیت‌آمیز نباشد.
وازکتومی تا چه میزان مؤثر است؟
وازکتومی یکی از مطمئن‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری است و تا ۱۰۰ درصد از باروری جلوگیری می‌کند. با این حال، ممکن است تا چند ماه پس از عمل، در مایع منی اسپرم وجود داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود تا زمانی که پزشک عدم وجود اسپرم را تأیید نکرده است، از سایر روش‌های پیشگیری استفاده شود.
چه زمانی بعد از وازکتومی می‌توان فعالیت‌های روزمره را از سر گرفت؟
اکثر مردان می‌توانند ظرف دو روز بعد از وازکتومی فعالیت‌های سبک خود را از سر بگیرند، اما باید تا یک هفته از فعالیت‌های سنگین و ورزش خودداری کنند. استفاده از لباس زیر تنگ و کمپرس یخ به کاهش درد و ورم کمک می‌کند.
آیا وازکتومی از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری می‌کند؟
خیر، وازکتومی فقط از بارداری جلوگیری می‌کند و هیچ تأثیری در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی ندارد. برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی باید همچنان از کاندوم استفاده شود.
نویسنده: حسنا سکوت
ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده