خارش پوست سر ممکن است دلایل متعددی داشته باشد و افراد را آزار بدهد. این مشکل ممکن است به خاطر شوره، عفونت‌های قارچی، آلرژی‌ها یا شپش ایجاد شود. هریک از این عوامل به درمان‌های خاصی نیازمندند و از راه‌های مؤثر برای رفع آن‌ها، استفاده از شامپوهای مخصوص است.
شامپوهای ضد شوره، ضد قارچ و ضد شپش هرکدام با فرمولاسیون ویژه خود، به کاهش خارش و درمان مشکلات مربوط به پوست سر کمک می‌کنند. این محصولات می‌توانند کمک کنند تا به راحتی و به طور مؤثر از این مشکل رهایی یابید. همچنین، درمان‌های خانگی و سنتی نیز وجود دارند.
خارش پوست سر چیست؟
خارش پوست سر یکی از واکنش‌های بدن است که می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک مسئله درونی باشد. بدن به طور معمول با نشانه‌هایی مانند خارش، کمبود ویتامین‌ها، افزایش یک عامل خاص در بدن یا حتی ابتلا به یک بیماری، به افراد پیغام می‌دهد که همه‌چیز به خوبی پیش نمی‌رود. اگرچه خارش پوست سر ممکن است در نگاه اول به نظر ساده و بی‌اهمیت برسد، اما این ناراحتی می‌تواند به مرور زمان به قدری آزاردهنده شود که فرد به دنبال راه‌حل‌های مختلفی برای رفع آن باشد.
در برخی موارد خارش پوست سر ممکن است منجر به پوسته‌پوسته شدن یا ایجاد شوره شود، درحالی که در موارد دیگر تنها یک خارش معمولی است. به طور کلی، خارش پوست سر اغلب به دلیل مشکلات جدی رخ نمی‌دهد، اما در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک مشکل درونی در بدن باشد.
دلایل خارش پوست سر
خارش پوست سر ممکن است به دلایل مختلفی رخ بدهد و تنها به کثیفی یا عدم رعایت بهداشت مربوط نمی‌شود. این مشکل یکی از رایج‌ترین دلایل مراجعه به متخصصین پوست است. برای درمان خارش کف سر، ابتدا باید علت دقیق خارش مشخص شود.
شوره سر
اگر همزمان با خارش پوست سر، پوسته‌های ریز و سفید رنگ بین موها یا روی لباس خود ببینید، احتمالا به شوره سر مبتلا شده‌اید. این عارضه یکی از شایع‌ترین دلایل خارش پوست سر است و علاوه‌بر ایجاد خارش، از نظر ظاهری و بهداشتی نیز نیاز به رسیدگی و درمان دارد. شوره سر ناشی از تجمع سلول‌های مرده پوست است که به شکل پوسته‌های سفید از سطح پوست جدا می‌شوند. اگرچه شوره سر معمولا مشکل جدی و خطرناکی نیست و به جز خارش عوارض دیگری ندارد، اما همچنان برای بسیاری از افراد آزاردهنده است.
عوامل مختلفی ممکن است باعث بروز شوره شوند، از جمله استرس، شرایط آب و هوایی، روش‌های نادرست مراقبت از موها، عدم شست و شوی مناسب، استفاده از شامپوهای نامناسب، شانه نکردن موها به طور منظم و ... که از علائم رایج آن هستند. شوره سر می‌تواند به دو صورت خشک و چرب ظاهر شود. شوره خشک معمولاً در فصل‌های سرد و به دلیل تغییرات دمایی پوست ایجاد می‌شود. این نوع شوره‌ها ریز، سفید و گاهی همراه با خارش هستند و با شامپوی ضد شوره سر یا ماساژ با روغن‌های گیاهی درمان می‌شوند.
در مقابل، شوره چرب به دلیل تولید بیش از حد سبوم، ماده روغنی طبیعی پوست سر ایجاد می‌شود. این نوع شوره‌ها بزرگتر، چرب‌تر و زردرنگ هستند و بیشتر از شوره خشک به درمان نیاز دارند. از آنجا که خارش پوست سر یکی از عوارض شوره است، درمان این مشکل برای رفع خارش بسیار ضروری است.
بیشتر بخوانید: راه های از بین بردن شوره سر
عفونت قارچی
یکی دیگر از دلایل خارش پوست سر، عفونت‌های قارچی پوست است. این نوع عفونت‌ها علائمی شبیه به شوره دارند. عفونت قارچی معمولاً باعث ایجاد لکه‌های قرمز و خارش شدید روی پوست سر می‌شود.
این عفونت مسری است و امکان دارد از فردی که به این مشکل دچار است به شما منتقل شود. در برخی موارد، عفونت قارچی نه تنها روی سطح پوست سر، بلکه در فولیکول‌های مو نیز نفوذ می‌کند و منجر به ریزش مو می‌شود. درمان این عفونت علاوه بر رفع خارش، از بروز مشکلات جدی‌تر نیز جلوگیری می‌کند.
واکنش های آلرژیک یا درماتیت (Dermatitis)
یکی از دلایل خارش پوست سر ممکن است واکنش‌های آلرژیک باشد. افرادی که به مواد غذایی مختلف حساسیت دارند، یا به برخی شامپوها و شوینده‌ها واکنش نشان می‌دهند و حتی افرادی که به بیماری‌هایی مانند آسم یا آلرژی‌های پوستی مبتلا هستند، ممکن است دچار خارش پوست سر آلرژیک شوند.
بسیاری از مواد آلرژی‌زا در خوشبوکننده‌ها، شامپوها، حالت‌دهنده‌ها، یا حتی درختان و گل‌هایی که با پوست سر تماس پیدا می‌کنند، ممکن است این حالت آلرژیک را ایجاد کنند و باعث خارش و قرمزی پوست سر شوند.
پوست سر به طور طبیعی دربرابر ورود مواد مختلف به خود مقاومت نشان می‌دهد، اما اگر به هر دلیلی یکی از این مواد از سد دفاعی پوست عبور کند، واکنش پوست سر اغلب به شکل خارش و التهاب ظاهر می‌شود. گاهی اوقات پوست سر به مرور زمان نسبت به شامپو یا شوینده‌های همیشگی شما حساس می‌شود و حتی ممکن است بعد از رنگ کردن مو یا استفاده از مواد شیمیایی، خارش و تحریکات پوستی ایجاد شود. بنابراین، هنگام مواجهه با خارش پوست سر ابتدا باید به مواد و محصولات جدیدی که استفاده کرده‌اید توجه کنید.
شپش
برخلاف باور اکثر افراد، شپش تنها در محیط‌های کثیف رشد نمی‌کند؛ این انگل‌های کوچک معمولاً از طریق تماس مستقیم سر به سر منتقل می‌شوند. به همین دلیل در مدارس و مهدکودک‌ها که کودکان به طور مکرر سرهایشان را نزدیک یکدیگر قرار می‌دهند، احتمال شیوع شپش بیشتر است. شپش‌ها موجودات بسیار کوچکی هستند که لابه‌لای موها مخفی شده و با گاز گرفتن پوست سر، باعث ایجاد خارش شدید می‌شوند. بزاقی که شپش‌ها هنگام گزش در پوست سر باقی می‌گذارند، عامل اصلی این خارش است.
اگر پوست سر شما خشک نیست و شوره‌ای مشاهده نمی‌شود، اما با خارش شدیدی به خصوص در شب مواجه هستید، ممکن است دلیل آن وجود شپش باشد.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین شامپوی ضد شپش
تعریق زیاد
یکی دیگر از عواملی که ممکن است منجر به خارش پوست سر شود، تعریق بیش از حد است. برخی افراد به طور طبیعی در ناحیه سر بیشتر عرق می‌کنند و این تعریق مداوم ممکن است باعث افزایش چربی در پوست سر شود. چربی اضافی یک محیط مناسب برای رشد قارچ‌ها ایجاد می‌کند که درنهایت منجر به خارش پوست سر می‌شود. کنترل تعریق و حفظ بهداشت پوست سر می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
لیکن پلان (Lichen planus)
لیکن پلان یک بیماری التهابی بوده که با علائمی مانند قرمزی، التهاب و خارش همراه است. وقتی این بیماری در پوست سر ظاهر می‌شود، ممکن است به ریزش سکه‌ای موها منجر شود. اگرچه لیکن پلان بیماری چندان رایجی نیست و معمولاً به دلایل مشخصی بروز می‌کند، اما خوشبختانه قابل درمان است و جای نگرانی خاصی ندارد.
خشکی زیاد پوست سر
در برخی افراد، پوست سر به طور طبیعی چربی کمی تولید می‌کند و خشک است. این خشکی ممکن است باعث ایجاد خارش شود. مرطوب و چرب نگه داشتن پوست سر می‌تواند به کاهش خارش کمک کند، اما اگر به درمان خشکی پوست سر توجه نکنید، خشکی و خارش ممکن است بیشتر شود. اقدام به موقع برای حفظ رطوبت پوست سر می‌تواند این مشکل را کنترل کند. برای بهبود این وضعیت، شامپوی موی خشک توصیه می‌شود.
درمان خارش پوست سر با استفاده از شامپو های مخصوص
برای کاهش خارش پوست سر، می‌توانید از شامپوهای ضد شوره حاوی سالیسیلیک اسید یا سلنیوم سولفید استفاده کنید. شامپوی زینک پیریتیون نیز برای رفع خارش و شوره سر بسیار مؤثر است. همچنین، شامپوهایی که حاوی کتوکونازول هستند، می‌توانند در برخی موارد به درمان خارش پوست سر کمک کنند. با این حال، توجه داشته باشید که شامپوهای حاوی کتوکونازول برای کودکان زیر ۱۲ سال و زنان باردار توصیه نمی‌شود.
درمان خانگی خارش پوست سر
اگر خارش پوست سر شما شدید است و زندگی‌تان را مختل کرده، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است؛ اما تا زمانی که درمان اصلی را دریافت می‌کنید، می‌توانید از راهکارهای خانگی برای کاهش خارش استفاده کنید.
تغییر شامپو: اولین قدم تغییر شوینده مو است. امکان دارد پوست شما به یک شامپو حساسیت داشته باشد؛ بنابراین از شامپوهای ملایم و مناسب پوست‌های حساس استفاده کنید.
شانه کردن و خشک کردن: موها را به صورت منظم و آرام شانه کنید تا چربی پوست سر به طور یکنواخت پخش شود. موها را بعد از حمام با حرارت ملایم خشک کنید، زیرا خیس‌بودن موها ممکن است خارش را تشدید کند.
نوشیدن آب: برای جلوگیری از خشکی پوست سر، مصرف آب خود را افزایش دهید.
مدیریت استرس: استرس می‌تواند یکی از دلایل خارش پوست سر باشد. با انجام مدیتیشن، یوگا یا مشاوره، استرس خود را مدیریت کنید.
تغذیه مناسب: از مصرف مواد غذایی آلرژی‌زا و محرک مانند کافئین، ادویه‌های تند، لبنیات، شکر و الکل خودداری کنید تا خارش کاهش یابد.
درمان سنتی و گیاهی خارش پوست سر
برای درمان خارش کف سر به صورت سنتی و گیاهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
روغن درخت چای: روغن درخت چای به سبب دارابودن خواص ضد التهابی، می‌تواند خارش پوست سر را کاهش دهد. چند قطره از این روغن را روی پوست سر بمالید و به آرامی ماساژ دهید، سپس بعد از چند ساعت شست و شو دهید. همچنین می‌توانید آن را به شامپو اضافه کنید.
روغن نارگیل: این روغن با مرطوب نگه داشتن پوست سر، به تقویت موها کمک می‌کند. بعد از گرم کردن روغن نارگیل، آن را روی پوست سر ماساژ دهید و پس از چند ساعت با شامپو بشویید.
آلوئه ورا: ژل آلوئه‌ورا با خواص ضد التهابی، پوست سر را مرطوب می‌کند و سلول‌های مرده را از بین می‌برد. ژل را از برگ‌های آلوئه‌ورا استخراج کنید و روی پوست سر ماساژ دهید.
آبلیمو: با خاصیت ضد باکتریایی، آبلیمو می‌تواند خارش را کاهش دهد. مقداری آبلیمو را روی پوست سر ماساژ دهید و سپس با آب و شامپو بشویید.
روغن دانه کنجد: این روغن از خشک‌شدن پوست سر جلوگیری کرده و خارش را متوقف می‌کند. مقداری روغن دانه کنجد را گرم کنید و قبل از خواب روی پوست سر خود ماساژ دهید و روز بعد با شامپو آن را بشویید.
آب پیاز: آب پیاز با خاصیت ضد باکتریایی می‌تواند برای کاهش شوره و خارش مفید باشد. آب پیاز را با پنبه روی پوست سر بمالید و بعد از چند دقیقه با شامپو بشویید.
سرکه سیب: با تنظیم pH پوست و از بین بردن باکتری‌ها، سرکه سیب می‌تواند به کاهش خارش کمک کند. بعد از شستن سر، مقداری سرکه سیب رقیق شده با آب را روی پوست سر اسپری کرده و سپس با شامپوی معمولی بشویید.
سخن پایانی
درمان خارش کف سر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند و از طریق راهکارهای مناسب، این مشکل قابل مدیریت است. شوره، عفونت‌های قارچی، واکنش‌های آلرژیک و شپش از جمله عوامل رایج ایجاد خارش هستند که هرکدام نیازمند درمان خاص خود هستند. استفاده از شامپوهای تخصصی مانند شامپوهای ضد شوره، ضد قارچ و ضد شپش می‌تواند به طور مؤثر به کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست سر کمک کند.
در کنار درمان‌های دارویی، روش‌های خانگی نظیر استفاده از روغن‌های طبیعی و تغییر در عادات بهداشتی می‌تواند اثرات مثبتی به همراه داشته باشد. شما می‌توانید برای انتخاب محصولات مناسب به داروخانه آنلاین زیوش مراجعه کنید.