چرب شدن موها، حالت ناخوشایندی است که نه تنها بر روی زیبایی موها تاثیر می‌گذارد، بلکه آن‌ها را بیمار و کم پشت می‌کند. مشکلاتی مانند ریزش مو، قارچ، خارش کف سر و... بخشی از مواردی هستند که چرب شدن موها با خود به همراه می‌آورد. با این حال، جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. امروزه روش‌های بسیار خوبی برای درمان چرب شدن موها وجود دارد که ما در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم. البته قبل از هر چیز باید بدانیم علت چرب شدن پوست سر و موها چیست و با چه علائمی بروز پیدا می‌کند. پس با ما همراه باشید تا به تمام این سوالات پاسخ دهیم.
با موی چرب و ویژگی‌های آن آشنا شوید
دست و پنجه نرم کردن با موهایی که همیشه چرب هستند، کار سخت و خسته کننده‌ای به نظر می‌رسد. افرادی که موی چرب دارند، باید همواره آن‌ها را شستشو دهند تا چربی سطح کف سر و موها از بین بروند. غددی که در پوست سر وجود دارند، مسئول تولید یک روغن طبیعی به نام سبوم هستند. این روغن، همان چیزی است که موها را چرب می‌کند. البته سبوم، برای سلامتی موها بسیار لازم است؛ چرا که سبب مرطوب ماندن کف سر می‌شود و موها را شاداب و پرپشت نگه می‌دارد.
سبوم، فولیکول‌های مو را تغذیه می‌کند و باعث حفظ سلامتی موها و کف سر می‌شود. زمانی که غدد تولید کننده سبوم دچار اختلال شوند، موها بیش از حد چرب می‌شوند. چربی اضافه موها، باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند درماتیت سبوره‌ای، قرمزی، التهاب کف سر و حتی رشد قارچ می‌شود. ویژگی موهای چرب این است که همواره حالتی از تیرگی، براق بودن و خیسی را در آن‌ها مشاهده می‌کنیم. کافیست یک دستمال کاغذی زا بر روی موهای خود بمالید. اگر چربی موها بیش از حد لازم باشند، اثر آن را بر روی دستمال مشاهده خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: ویژگی محصولات مناسب موهای چرب
علائم چربی پوست سر را بشناسید
موهای سالم ما، به صورت طبیعی اندکی چرب هستند و این چربی، برای محافظت از فولیکول‌های مو لازم است. در صورتی که میزان چربی تولید شده بیش از حد لازم باشد، موها حالت روغنی پیدا می‌کنند. برخی از مهم‌ترین علائم چرب شدن کف سر و عدم تعادل غدد تولید کننده سبوم شامل موارد زیر است:
- با چرب شدن موها، کف سر دچار خارش می‌شود.
- موها شوره می‌زنند و کف سر حالت پوسته پوسته پیدا می‌کند.
- ریشه موهایی که بیش از حد چرب هستند، سست و ضعیف است.
- موها به صورت غیر عادی و بدون هیچ دلیلی، شروع به ریزش می‌کنند.
- موهای چرب، گرد و غبار را به خود جذب می‌کنند و حالت آن‌ها پُرزدار می‌شود.
- زمانی که موها را با دست لمس کنید، پوست دست شما حالت چرب پیدا می‌کند.
- پوست سر قرمز و ملتهب می‌شود و حتی ممکن است بر روی آن، جوش‌هایی به وجود آید.
- موها حالت براق و درخشان دارند. (البته چربی موها معمولاً در نزدیک ریشه هستند و به آرامی به سمت ساقه مو امتداد پیدا می‌کنند. پس ممکن است موها همیشه براق به نظر نرسند، چون این چربی در ریشه مو تجمع پیدا کرده است.)
9 علت چربی پوست سر
موهای ما برای آن که همیشه سالم و مرطوب باشند، به چربی نیاز دارند. این چربی توسط غدد مخصوصی تولید می‌شوند و علاوه بر تامین رطوبت موها، آن‌ها را از بیماری و عفونت در امان نگه می‌دارد. زمانی که ترشح این غدد از حالت تعادل خارج شود، موها بیش از اندازه چرب شده و مشکلات آغاز می‌شوند. اما دلایل چربی کف سر چیست؟ چه چیزی تعادل تولید چربی در کف سر را از بین می‌برد؟ در ادامه مطلب به مهم‌ترین دلایل چرب شدن کف سر می‌پردازیم:
1. تغییر عملکرد هورمون‌ها
یکی از مهم‌ترین علل ایجاد موهای روغنی، تغییرات هورمونی در بدن است. این تغییرات باعث تولید بیش از اندازه سبوم توسط غدد چربی می‌شوند. معمولاً افرادی که در دوران بلوغ به سر می‌برند و یا کسانی که از داروهای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند، بیش از دیگران در معرض تغییرات هورمونی و چرب شدن موها قرار دارند.
2. ژنتیک
بررسی‌ها نشان می‌دهند عوامل ژنتیکی و وراثتی در چرب شدن موها نقش دارند. غدد کف سر برخی از افراد به صورت ژنتیکی، چربی زیادی تولید می‌کنند. بنابراین فرد از همان دوران کودکی، موهای چرب و روغنی دارد.
3. شستشوی بیش از اندازه موها
هر چند موهای چرب در قیاس با موهای خشک، نیاز به شستشوی بیشتری دارند؛ اما این را بدانید که شستشوی بیش از اندازه موها ممکن است به آن‌ها آسیب برساند و چربی آن‌ها را افزایش دهد. شستشوی زیاد موها، غدد چربی را برای ترشح سبوم تحریک می‌کند و تعادل این غدد را از بین می‌برد.
4. مصرف برخی از داروها
مصرف برخی از داروها، تعادل هورمون‌های بدن را از بین می‌برد. این عدم تعادل، برای غدد تولید کننده سبوم نیز به وجود می‌آید. بنابراین شاهد چرب شدن کف سر و موها خواهیم بود. داروهای هورمونی مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری، از جمله این داروها به شمار می‌روند.
5. آب و هوا
زمانی که در معرض آب و هوای خشک و سرد قرار بگیرید، موها حالت خشک و شکننده پیدا می‌کنند. در محیطی که رطوبت کمی دارد، موها رطوبت خود را از دست می‌دهند و بیش از حد خشک می‌شوند. در چنین شرایطی، غدد تولید کننده چربی بیش از حد فعالیت می‌کنند تا خشکی موها را از بین ببرند. در نتیجه کف سر دچار چربی بیش از حد می‌شود.
6. بیماری
گاهی اوقات ابتلا به برخی از بیماری‌های خاص، غدد کف سر را برای ترشح سبوم تحریک می‌کند. به عنوان مثال افرادی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، گاهی با چرب شدن پوست سر و موهای خود مواجه می‌شوند.
7. استرس
افرادی که در طول شبانه روز بیش از اندازه در معرض استرس قرار دارند، با مشکلاتی مانند چربی موها و کف سر مواجه می‌شوند. کورتیزول که به نام هورمون استرس هم شناخته می‌شود، سبب از بین رفتن تعادل سایر هورمون‌ها در بدن می‌شود. بنابراین ممکن است غدد کف سر، برای تولید چربی بیش از حد تحریک شوند.
8. رژیم غذایی ناسالم
اگر در رژیم غذایی خود از مواد ناسالم مانند غذاهای سرخ شده، مواد غذایی فرآوری شده، شکر و... استفاده کنید، باید منتظر چرب شدن موهای خود باشید.
9. مصرف برخی از محصولات نامناسب برای شستشوی موها
گاهی اوقات محصولاتی که برای شستشوی سر خود از آن‌ها استفاده می‌کنیم، با موهای ما سازگاری ندارند. اگر در ترکیبات این محصولات از مواد چرب و سنگین استفاده شده باشد، ممکن است چربی موها را تشدید کند.
مشکلات داشتن موی چرب چیست؟
هر چند موهای ما برای سلامتی و رشد خود به سبوم نیاز دارند، اما زمانی که این ماده بیش از اندازه تولید شود، برای موها مشکلاتی به وجود می‌آید. در ادامه مطلب، به مشکلاتی که چربی زیاد کف سر با خود به همراه می‌آورد اشاره می‌کنیم:
- چربی زیاد کف سر، ظاهر زیبا و جذاب موها را از بین می‌برد.
- موهای چرب، بسیار حساس و شکننده هستند و ریشه ضعیفی دارند.
- موهای چرب، دچار شوره می‌شوند که حالتی بسیار ناخوشایند و آزار دهنده است.
- تنها مدت کوتاهی پس از شستشوی موها، دوباره شاهد چرب شدن آن‌ها خواهید بود.
- موهای چرب، ریزش زیادی دارند و به مرور زمان شاهد کم پشت شدن موها خواهیم بود.
- قارچ‌ها می‌توانند در محیطی که چربی بیش از حدی وجود دارد، رشد کنند و بیماری به وجود آورند.
- قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا یا نور خورشید، چربی موها را تشدید می‌کند و به آن‌ها آسیب می‌رساند.
مطالعه بیشتر: با انواع مشکلات مو آشنا شوید
علت کف سر چرب و ساقه خشک و راه های درمان
گاهی اوقات مشاهده می‌کنید که کف سر شما چرب شده است، اما ساقه آن حالت خشک دارد. همان گونه که اشاره کردیم، به سبب آن‌که غدد تولید کننده سبوم در قسمت کف سر قرار دارند، بنابراین از تعادل خارج شدن این غدد باعث تجمع چربی در قسمت کف سر و ریشه موها می‌شود. گاهی اوقات این چربی، در قسمت کف سر باقی می‌ماند و این در حالی است که ساقه مو حالت خشک و شکننده‌ای پیدا کرده است. چربی موها و کف سر، علل مختلفی دارد که شامل تغییرات هورمونی، عوامل ژنتیکی، شستشوی بیش از حد موها، مصرف برخی از داروها، ابتلا به برخی از بیماری‌ها، سبک زندگی اشتباه و... هستند. (در قسمت‌های قبل به صورت مفصل این دلایل را برای شما توضیح دادیم.) خشکی ساقه موها نیز علل مختلفی دارد که عبارتند از:
- رنگ کردن مداوم موها
- استفاده از آب کلردار برای شستشوی موها
- مصرف شوینده‌های نامرغوب برای شتسوی موها
- قرار گرفتن در معرض آب و هوای خشک، کم رطوبت و سرد
- استفاده بیش از اندازه از وسایل حرارتی مانند سشوار و اتوی مو
اگر کف سر شما چرب است و ساقه موهایتان حالت خشک و شکننده دارد، برای درمان آن حتماً به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. برای کنترل چربی کف سر با پزشک خود مشورت کنید. همچنین بهتر است از یک شوینده مناسب برای شستشوی موهای خود استفاده کنید تا مشکلات آن را تشدید نکند. همچنین از محصولات شوینده و آرایشی که حاوی چربی هستند استفاده نکنید.
روش‌های درمان و کنترل چربی کف سر
هر چند چرب شدن بیش از حد کف سر و براقیت مو مشکلات فراوانی را با خود به همراه دارد؛ اما روش‌های بسیار خوبی برای درمان این مشکلات وجود دارد. در این قسمت از مقاله هم با ما همراه باشید تا برخی از بهترین روش‌های درمان چربی بیش از حد موها را با شما در میان بگذاریم:
موهای خود را به صورت متعادل شستشو دهید
موهای چرب، بیش از موهای خشک و معمولی احتیاج به شستشو دارند. بنابراین زمانی که احساس می‌کنید موهای شما چرب و سنگین شده‌اند، حتماً آن‌ها را با یک شوینده مناسب بشویید. البته در شستشوی موها زیاده‌روی نکنید؛ چرا که ممکن است باعث خشکی موها شود و غدد کف سر را برای تولید سبوم تحریک کند. همچنین می‌توانید با خرید شامپوی موهای چرب، با خیال راحت موهای خود را شستشو دهید و نگران آسیب دیدن آن‌ها نباشید.
شستشوی مناسب موها را فراموش نکنید
اگر موهای شما چرب است، مقدار کمی از شامپو را بر روی آن‌ها ریخته و به آرامی به ریشه برسانید. سپس موها را به آرامی ماساژ دهید. هرگز موهای خود را با حالت تهاجمی و خشن شستشو ندهید. این موضوع باعث تحریک کف سر می‌شود و مسلماً ترشح غدد چربی را افزایش می‌دهد.
از شوینده‌هایی که مخصوص موهای چرب هستند استفاده کنید
خوشبختانه محصولات بسیار خوبی در دسترس ما وجود دارند که ما آن‌ها را به عنوان بهترین شامپو موهای چرب می‌شناسیم. فرمولاسیون این شامپوها به گونه‌ای طراحی شده است که با موهای چرب سازگاری بالایی دارد و سبب افزایش ترشح چربی در کف سر نمی‌شود.
شانه و برس خود را همواره تمیز نگه دارید
اگر موهای چرب دارید، از برس و شانه کثیف برای شانه کردن آن‌ها استفاده نکنید. شانه‌ها و برس‌های کثیف ممکن است دارای مواد روغنی، گرد و غبار و... باشند. بنابراین هر بار شانه کردن موها توسط آن‌ها، سبب چرب شدن بیشتر موها می‌شود.
پس از فعالیت‌هایی که سبب ترشح عرق می‌شوند، استحمام کنید
بهتر است پس از انجام فعالیت‌هایی که سبب عرق کردن می‌شوند (مانند ورزش و نرمش) حتماً استحمام کنید. فراموش نکنید که تعریق، سبب پخش شدن چربی در کف سر می‌شود و به زیبایی و سلامتی موها آسیب می‌رساند.
از سشوار، اتوی مو و نرم کننده مو با احتیاط استفاده کنید
همان گونه که اشاره کردیم، استفاده بیش از اندازه از وسایل حرارتی باعث خشک شدن موها می‌شود. در این شرایط غدد کف سر مجبور به تولید چربی زیاد می‌شوند تا دوباره رطوبت موها را تامین کنند. این امر سبب چربی بیش از حد موها می‌شود. همچنین استفاده از نرم کننده‌ها نیز باعث تجمع چربی در کف سر می‌شود. به همین دلیل است که همواره پیشنهاد می‌شود نرم کننده را به ساقه موها بزنید و اجازه ندهید به ریشه موها و کف سر برسد.
سخن پایانی
همه ما دوست داریم موهای زیبا و پرپشتی داشته باشیم. در نقطه مقابل، مشکلات زیادی در کمین ما هستند تا این زیبایی را تحت تاثیر قرار دهند و یکی از آن‌ها، چرب شدن کف سر و موهاست. در این شرایط، موها همیشه چرب و کثیف به نظر می‌رسند و به مرور زمان، حالتی بیمار‌گونه پیدا می‌کنند. ما در این مقاله، علت تولید چربی زیاد کف سر را توضیح دادیم و به علائم آن اشاره کردیم. همچنین بهترین راهکارهای درمان موهای چرب را با شما در میان گذاشتیم. همان‌طور که مشاهده کردید، چربی موها و کف سر، مشکلی نیست که نتوان آن را برطرف کرد. پس نگران نباشید و با مراجعه به یک متخصص پوست و موی حاذق و با تجربه و همچنین استفاده از شوینده‌های مناسب، دوباره زیبایی و پرپشتی را به موهای خود بازگردانید.
سوالات متداول
1. آیا چرب شدن موها ضرر دارد؟
در صورتی که ترشح چربی در قسمت کف سر از حد تعادل خارج شود، مشکلاتی را برای موها به همراه می‌آورد. چربی زیاد باعث ایجاد شوره، قارچ، التهاب و ریزش موها می‌شود. پس اگر چربی موها و کف سر شما زیاد است، بدانید که موها در معرض از دست دادن زیبایی و سلامتی خود هستند.
2. آیا استفاده از وسایل حرارتی مانند سشوار و اتوی مو، باعث چرب شدن موها می‌شود؟
زمانی که شما بیش از حد، از سشوار و اتوی مو استفاده کنید، موها حالت خشک و شکننده پیدا می‌کنند. این موضوع سبب تحریک غدد چربی در قسمت کف سر می‌شود و آن‌ها بیش از اندازه شروع به تولید سبوم می‌کنند. پس می‌توان گفت وسایل حرارتی مانند سشوار و اتوی مو هم نقش مهمی در چرب شدن موها دارند.
3. چگونه از چرب شدن موها و کف سر پیشگیری کنیم؟
سعی کنید موهای خود را با یک شامپوی ملایم و آب ولرم شستشو دهید. بیش از حد در معرض استرس قرار نگیرید و روبالشی خود را، هفته‌ای یکبار عوض کنید. همچنین سعی کنید در برنامه غذایی خود، از میوه‌ها، سبزیجات، مرغ و ماهی استفاده کنید و مصرف غذاهای فرآوری شده، سرخ شده و شکر را به حداقل خود برسانید.
نویسنده: لیلا خدابخشی
ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و دکتر محمد ملاحسنی