کاندوم

رابطه جنسی یکی از اساسی‌ترین نیازهای بشر است که باید به‌طور صحیح و سالم برآورده شود، اما بی‌توجهی به اصول بهداشتی می‌تواند موجب انتقال بیماری‌های خطرناکی شود. در این میان، کاندوم به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین و مؤثر‌ترین ابزارهای بهداشت جنسی، نه تنها در حفظ سلامتی کمک می‌کند، بلکه برای پیشگیری از بارداری‌های ناخواسته نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

با وجود آن که استفاده از کاندوم به‌ظاهر ساده به نظر می‌رسد، رعایت چند نکته حیاتی و ضروری برای استفاده صحیح از آن ضروری است. در این مطلب به معرفی انواع کاندوم، مزایا و نحوه استفاده از آن می‌پردازیم.

کاندوم چیست؟

کاندوم، یک پوشش نازک و مقاوم است که معمولاً از جنس لاتکس یا پلی اورتان ساخته می‌شود و به‌طور خاص برای استفاده در روابط جنسی طراحی شده است. این وسیله با قرار گرفتن بر روی آلت تناسلی مرد یا درون واژن زن، به‌عنوان یک سد فیزیکی عمل می‌کند و مانع از بارداری و انتقال بیماری‌های مقاربتی می‌شود. کاندوم مردانه با ذخیره کردن مایع منی درون خود، از ورود اسپرم‌ها به داخل واژن جلوگیری می‌کند و بنابراین مانع از باروری تخمک‌ها می‌شود. علاوه بر پیشگیری از بارداری، کاندوم‌ها نقش مهمی در محافظت در برابر انتقال ویروس‌ها و باکتری‌ها دارند. این وسیله محافظتی، احتمال انتقال بیماری‌هایی همچون ایدز (HIV)، سوزاک، هرپس و دیگر بیماری‌های مقاربتی را به شدت کاهش می‌دهد. حتی در مواردی که رابطه جنسی خارج از واژن صورت می‌گیرد، مانند رابطه دهانی یا مقعدی، کاندوم می‌تواند به‌طور مؤثری از انتقال عفونت‌ها و بیماری‌ها جلوگیری کند.

یکی از مزایای مهم کاندوم‌ها این است که خرید آن‌ها نیاز به نسخه پزشکی ندارد و افراد می‌توانند به راحتی آن‌ها را از داروخانه‌ها، فروشگاه‌های بهداشتی و حتی سوپرمارکت‌ها تهیه کنند. این دسترسی آسان و راحت، باعث شده که کاندوم به‌عنوان یک وسیله ضروری و مؤثر در حفظ سلامتی در زندگی جنسی به‌شمار آید. به‌علاوه، استفاده از کاندوم به‌طور گسترده‌ای توصیه می‌شود و به‌دلیل وجود انواع مختلفی از آن‌ها، افراد می‌توانند با توجه به نیازهای شخصی و وضعیت بهداشتی خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند.

کاندوم مردانه

کاندوم مردانه، رایج‌ترین و پر استفاده‌ترین نوع کاندوم در بازار است که به شکلی ساده و کارآمد طراحی شده است. این کاندوم معمولا از جنس لاتکس نازک ساخته می‌شود و به راحتی بر روی آلت تناسلی مرد در حالت نعوظ قرار می‌گیرد. ویژگی منحصر به فرد این کاندوم، داشتن نوک اضافی است که به‌عنوان مخزن عمل می‌کند و به جمع‌آوری مایع منی بعد از انزال کمک می‌کند. کاندوم مردانه به‌طور مؤثر و در صورت استفاده صحیح، حدود ۹۸ درصد از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند. همچنین، احتمال انتقال بیماری‌های مقاربتی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد، تا جایی که در صورت استفاده صحیح، این احتمال تقریباً به صفر می‌رسد.

کاندوم زنانه

کاندوم زنانه، برخلاف انواع مردانه، از پلی‌اورتان ساخته می‌شود که به آن سازگاری بیشتری با محیط داخلی واژن می‌بخشد و احتمال بروز حساسیت کمتری نسبت به کاندوم‌های مردانه ایجاد می‌کند. این کاندوم به شکل یک کیسه شل طراحی شده است که طول آن تقریباً ۱۷ سانتی‌متر است و در حین دخول به اندازه‌ای کش می‌آید که کاملاً با فرم واژن سازگار می‌شود. در انتهای این کیسه یک حلقه انعطاف‌پذیر تعبیه شده تا از گیر کردن کاندوم در داخل واژن جلوگیری کند و استفاده از آن را راحت‌تر نماید. کاندوم زنانه بیشتر برای خانم‌هایی مناسب است که نمی‌توانند شریک جنسی خود را به استفاده از کاندوم وادار کنند، یا برای آن دسته از زنانی که می‌خواهند خود را از بارداری ناخواسته و بیماری‌های مقاربتی محافظت کنند. علاوه بر این، کاندوم‌های زنانه نسبت به انواع مردانه نازک‌تر هستند، به همین دلیل تماس آلت تناسلی زن و مرد در حین رابطه جنسی بیشتر احساس می‌شود و می‌تواند تجربه رابطه‌ای لذت‌بخش‌تر و طبیعی‌تر را برای هر دو طرف به همراه داشته باشد.

انواع کاندوم براساس مواد سازنده

کاندوم‌ها در اندازه و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند که به معرفی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

• کاندوم با جنس لاتکس طبیعی:
  کاندوم‌های ساخته شده از لاتکس طبیعی، رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع کاندوم‌ها در بازار هستند. لاتکس طبیعی یک ماده کشسان و ارتجاعی است که انعطاف‌پذیری و مقاومت بالایی دارد. این ویژگی‌ها به کاندوم‌های لاتکس طبیعی کمک می‌کنند تا به‌خوبی بر روی آلت تناسلی مردانه قرار بگیرند و از لغزش جلوگیری کنند. علاوه بر خاصیت ضد آب، این کاندوم‌ها توانایی محافظت مؤثری در برابر بیماری‌های مقاربتی (STIs) مانند HIV را دارند. با این حال، برخی از افراد به لاتکس حساسیت دارند و استفاده از این نوع کاندوم برای آن‌ها ممکن است باعث بروز واکنش‌های آلرژیک شود.

• کاندوم لاتکس مصنوعی:
  کاندوم‌های لاتکس مصنوعی که از پلی‌اورتان ساخته می‌شوند، گزینه‌ای مناسب برای افرادی هستند که به لاتکس طبیعی حساسیت دارند. پلی‌اورتان به‌عنوان ماده‌ای محکم و مقاوم، جایگزین مناسبی برای لاتکس در این نوع کاندوم‌ها است. این کاندوم‌ها معمولاً خاصیت ارتجاعی کمتری نسبت به کاندوم‌های لاتکس طبیعی دارند و از این رو ممکن است برای برخی افراد به‌طور کامل مطابق با راحتی و نیازشان نباشند. در عین حال، پلی‌اورتان به‌خوبی در برابر بیماری‌های مقاربتی محافظت می‌کند و همچنین به دلیل عدم وجود لاتکس، انتخاب مناسبی برای افرادی است که حساسیت دارند.

• کاندوم اسپرم‌کش:
  کاندوم‌های اسپرم‌کش حاوی مواد شیمیایی خاصی هستند که به‌طور شیمیایی اسپرم‌ها را از بین می‌برند. این مواد، که معمولاً نونوکسینول 9 هستند که با تخريب غشاء سلولى اسپرم باعث مهار تحرک آن می‌شود و در نتیجه از بارداری جلوگیری می‌کنند. با این حال، برخی متخصصان بر این باورند که این مواد در برخی مواقع اثربخشی کافی را ندارند و نباید به‌عنوان تنها روش جلوگیری از بارداری در نظر گرفته شوند. استفاده از این کاندوم‌ها می‌تواند برای افرادی که به دنبال افزایش ایمنی در برابر بارداری هستند، گزینه‌ای مناسب باشد.

• کاندوم طعم‌دار:
  کاندوم‌های طعم‌دار به‌ویژه برای رابطه جنسی دهانی طراحی شده‌اند و با افزودن اسانس‌های مختلف (مانند طعم توت‌فرنگی، موز و نعناع) به فرآیند، تنوع و جذابیت بیشتری به رابطه جنسی می‌بخشند. این اسانس‌ها می‌توانند تجربه‌ای لذت‌بخش‌تر ایجاد کنند، اما باید توجه داشت که برای برخی افراد ممکن است این طعم‌ها یا اسانس‌ها باعث ایجاد حساسیت‌های پوستی یا آلرژیک شوند.

• کاندوم تاخیری:
  کاندوم‌های تاخیری برای مردانی که دچار مشکل زودانزالی هستند طراحی شده‌اند. این کاندوم‌ها حاوی ماده‌ای به نام لیدوکائین هستند که یک بی‌حس‌کننده موضعی است. لیدوکائین به کاهش حساسیت آلت تناسلی کمک می‌کند و زمان انزال را به تأخیر می‌اندازد. به این ترتیب، این نوع کاندوم‌ها می‌توانند تجربه جنسی طولانی‌تری را فراهم کنند و برای کسانی که به دنبال کنترل بیشتری بر انزال خود هستند، مفید واقع شوند.

• کاندوم دهانی:
  کاندوم دهانی یک نوع خاص از کاندوم است که از جنس لاتکس یا پلی‌اورتان ساخته شده و برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی در هنگام رابطه دهانی طراحی شده است. این کاندوم‌ها معمولاً نازک‌تر از کاندوم‌های معمولی هستند و به‌صورت یک ورقه‌ مستطیلی یا دایره‌ای عرضه می‌شوند که به‌عنوان مانعی بین دهان و اندام تناسلی عمل می‌کند. استفاده از این کاندوم‌ها می‌تواند به‌ویژه در پیشگیری از بیماری‌هایی مانند هرپس یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) موثر باشد.

• کاندوم روغنی:
  کاندوم‌های روغنی که به‌طور معمول با مایع روان‌کننده یا لوبریکانت پوشش داده شده‌اند، به‌منظور کاهش اصطکاک و افزایش راحتی در طول رابطه جنسی طراحی شده‌اند. این کاندوم‌ها معمولاً برای زنانی که دچار خشکی واژن هستند، انتخاب مناسبی محسوب می‌شوند. همچنین، برخی افراد ممکن است ترجیح دهند که به‌طور جداگانه از روان‌کننده‌ها استفاده کنند، که می‌تواند تجربه جنسی را راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر کند.

• کاندوم‌های بافت‌دار:
  کاندوم‌های بافت‌دار که معمولاً دارای طراحی‌هایی همچون آج‌دار، میخ‌دار یا دانه‌دار هستند، به‌منظور افزایش تحریک حسی و لذت جنسی طراحی شده‌اند. برجستگی‌ها و بافت‌های منحصر به‌فرد روی این کاندوم‌ها موجب تحریک بیشتر آلت تناسلی در طول رابطه می‌شوند. این کاندوم‌ها به‌ویژه برای کسانی که به دنبال تنوع در تجربه جنسی خود هستند، می‌توانند گزینه‌ای جالب و جذاب باشند.

• کاندوم برقی:
  کاندوم برقی به‌طور ویژه برای افزایش تحریک جنسی طراحی شده است. این کاندوم‌ها دارای یک الکترود داخلی هستند که با تکان خوردن یا لرزش، تحریک بیشتری برای هر دو طرف ایجاد می‌کنند. این نوع کاندوم‌ها می‌توانند تجربه جنسی متفاوت و هیجان‌انگیزی را فراهم آورند و برای افرادی که به دنبال افزایش رضایت جنسی خود هستند، انتخاب مناسبی باشند.

• کاندوم پوست بره:
  کاندوم‌های پوست بره از روده طبیعی گوسفند تهیه می‌شوند و به‌دلیل جنس طبیعی و منحصر به‌فرد خود، احساسات جنسی بیشتر و لذت بیشتری را برای هر دو طرف ایجاد می‌کنند. این کاندوم‌ها همانند کاندوم‌های لاتکس از نظر محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی مؤثر نیستند و بیشتر به‌منظور ایجاد راحتی و حس طبیعی‌تر در حین رابطه جنسی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• کاندوم انگشتی:
  کاندوم‌های انگشتی مخصوص رابطه جنسی با انگشت طراحی شده‌اند و به‌عنوان یک ابزار محافظتی در مقابل بیماری‌ها و عفونت‌های مقاربتی عمل می‌کنند. این کاندوم‌ها معمولاً از لاتکس یا مواد مشابه ساخته می‌شوند و با پوشش انگشت، از انتقال باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا جلوگیری می‌کنند. اگرچه این نوع رابطه جنسی به بارداری منجر نمی‌شود، اما همچنان برای حفظ سلامت در برابر بیماری‌های مقاربتی کاربرد دارند.

اثرگذاری کاندوم

اثربخشی کاندوم‌ها تا حد زیادی به نحوه استفاده صحیح از آن‌ها بستگی دارد. استفاده درست از کاندوم‌های مردانه می‌تواند تا 98 درصد احتمال بارداری ناخواسته را کاهش دهد، در حالی که کاندوم‌های زنانه نیز در پیشگیری از بارداری تا 95 درصد موثر هستند.

در زمینه پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی، کاندوم‌ها به طور قابل توجهی خطر انتقال ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را کاهش می‌دهند، اما هیچ‌گاه محافظت 100 درصدی در برابر آن ایجاد نمی‌کنند. این به این دلیل است که کاندوم‌ها تنها بخش‌هایی از بدن را که در تماس جنسی هستند پوشش می‌دهند و از مناطقی مانند پوست اطراف اندام تناسلی، مقعد یا بالای ران‌ها که ممکن است آلوده شوند، محافظت نمی‌کنند.

در مورد ویروس HIV نیز، کاندوم‌ها در کاهش خطر انتقال این ویروس در رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی بسیار موثرند، اما محافظت 100 درصدی فراهم نمی‌کنند. اثربخشی کاندوم در برابر HIV، در صورت استفاده صحیح، حدود 85 تا 98 درصد است، به این معنی که خطر انتقال به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، ولی به طور کامل از بین نمی‌رود.

نحوه استفاده صحیح از کاندوم مردانه

برای استفاده صحیح از کاندوم مردانه، ابتدا باید تاریخ انقضای آن را از روی بسته‌بندی بررسی کنیم و از سلامت و عدم پارگی آن مطمئن شویم. در هنگام استفاده، ابتدا بسته‌بندی را باز و کاندوم را خارج می‌کنیم. پس از نعوظ کامل آلت تناسلی، نوک کاندوم باید روی آن قرار گیرد. توجه داشته باشید که قسمت رول شده کاندوم باید به سمت بیرون باشد تا از ورود هوا جلوگیری شود. بعد از قرار دادن نوک کاندوم، باید با دست اطراف آن را به آرامی پایین کشید. در این مرحله، باید دقت کرد که فضایی در نوک کاندوم باقی بماند تا مایع منی پس از انزال جمع شود. اگر کاندوم به راحتی پایین نمی‌رود، به این معناست که در جهت اشتباه روی آلت قرار گرفته است و باید آن را کنار گذاشته و از یک کاندوم جدید استفاده کرد.

پس از اتمام رابطه جنسی، قبل از برگشت آلت تناسلی به حالت اولیه، کاندوم باید برداشته شده و پس از پیچیدن آن در دستمال، دور انداخته شود. همچنین، بسیار مهم است که هرگز از یک کاندوم بیش از یک بار استفاده نشود.

نحوه استفاده صحیح از کاندوم زنانه

برای استفاده صحیح از کاندوم زنانه، ابتدا تاریخ انقضای بسته‌بندی را بررسی کرده و از سلامت آن اطمینان حاصل کنید. سپس در وضعیتی راحت مانند چمباتمه زدن، ایستادن یا قرار دادن یک پا روی صندلی قرار بگیرید. پس از باز کردن بسته، دو حلقه موجود در انتهای کاندوم را فشار دهید و کاندوم را به آرامی مانند تامپون قاعدگی به درون واژن هدایت کنید. حلقه ضخیم کاندوم را با دو انگشت خود فشار داده و آن را تا نزدیکی دهانه رحم حرکت دهید تا به طور کامل در داخل واژن قرار گیرد. در این مرحله، کاندوم منبسط شده و دیگر احساس نمی‌شود. حلقه نازک بیرونی باید در خارج از بدن و روی لبه‌های واژن باقی بماند. برای جلوگیری از لیز خوردن یا پاره شدن کاندوم، می‌توانید کمی ژل روان‌کننده با پایه آب به کاندوم بزنید تا راحت‌تر در جای خود قرار گیرد. در طول رابطه جنسی، دقت کنید که آلت تناسلی مردانه بین دیواره واژن و کاندوم قرار نگیرد و در صورتی که کاندوم جابجا شد، فوراً آن را به حالت صحیح بازگردانید.

پس از پایان رابطه، به آرامی حلقه بیرونی کاندوم را بچرخانید و آن را از واژن خارج کنید. سپس کاندوم را درون دستمال پیچیده و دور بیندازید. مهم است که هرگز از کاندوم زنانه و مردانه به طور همزمان استفاده نکنید، زیرا این کار ممکن است موجب پارگی کاندوم شود. به یاد داشته باشید که کاندوم زنانه یکبار مصرف است و هرگز نباید مجدداً از آن استفاده کرد.

مزایای استفاده از کاندوم

• عارضه پزشکی خاصی ندارند و استفاده از آن‌ها بسیار راحت است.

• معمولاً قیمت مناسبی دارند و به راحتی می‌توان آن را از داروخانه یا بسیاری از فروشگاه‌ها تهیه کرد.

• در اشکال، ابعاد و طعم‌های مختلف برای سلایق و شرایط گوناگون تولید می‌شود.

• وسیله‌ای بسیار موثر برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته و انتقال بیماری‌های جنسی است.