کاپ قاعدگی چیست؟
خانم‌ها در بسیاری از موارد برای کنترل خونریزی در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی یا تامپون استفاده می‌کنند، اما چند سالی است که وسیله‌ای با نام کاپ قاعدگی در بین خانم‌ها محبوبیت یافته است. کاپ قاعدگی از قدیم هم مورد استفاده قرار می‌گرفته اما در سال‌های اخیر بسیاری از خانم‌ها استفاده از آن را به نوار بهداشتی و تامپون ترجیح می‌دهند.
نوار بهداشتی و تامپون محصولاتی هستند که خونریزی ناشی از عادت ماهانه را به خود جذب می‌کنند و پس از جذب مقدار مشخصی از خون تعویض می‌شوند، اما کاپ قاعدگی خون را در مخزن خود جمع‌آوری می‌کند و بعد از چند ساعت تخلیه شده و دوباره پس از شست‌وشو در واژن قرار می‌گیرد. استفاده از این محصول مزایا و معایبی دارد که در این مطلب به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
کاپ قاعدگی چگونه عمل می کند؟
کاپ قاعدگی در واقع یک فنجان انعطاف‌پذیر است که خونریزی ناشی از پریود را درون خود جمع می‌کند و بعد تخلیه می‌شود. بیشتر کاپ‌های قاعدگی از جنس سیلیکون یا لاستیک ساخته شده‌اند. این وسیله در تمام طول دوران ماهانه قابل استفاده است اما در روزهایی که خونریزی بیشتر است باید در دوره‌های زمانی کوتاه‌تری نسبت به تخلیه آن اقدام کرد.
شکل و ساختار کاپ قاعدگی
کاپ‌های قاعدگی دارای دو بخش اصلی فنجان و ساقه هستند. کاپ یا فنجان در واقع محل جمع‌آوری خون است که از یک لبه و بدنه تشکیل شده است. قسمت ساقه در انتهای فنجان قرار دارد و با کمک آن می‌توان کاپ قاعدگی را از واژن خارج کرد.
سایز مناسب کاپ قاعدگی
پیش از استفاده از کاپ قاعدگی باید با یک پزشک متخصص زنان مشورت شود تا سایز مناسب را برای استفاده مشخص کند. بیشتر برندهای موجود در بازار محصولات خود را در سایزهای مختلف ارائه می‌کنند و می‌توان نمونه دلخواه را از بین آن‌ها انتخاب کرد. موارد گوناگونی در تعیین سایز کاپ قاعدگی دخیل هستند که از جمله می‌شود به «سن»، «طول دهانه رحم»، «وجود مشکلات عادت ماهانه»، «میزان خونریزی»، «سفتی و انعطاف‌پذیری کاپ قاعدگی»، «ظرفیت و شکل کاپ قاعدگی»، «قدرت عضلات کف لگن» و «زایمان طبیعی» اشاره کرد.
به طور معمول کاپ‌های قاعدگی کوچک‌تر برای خانم‌های زیر 30 سالی که زایمان طبیعی نداشته‌اند توصیه می‌شود و سایزهای بزرگ‌تر مناسب خانم‌های بالای ۳۰ سالی است که یا زایمان طبیعی داشته‌اند یا خونریزی سنگین‌تری را تجربه می‌کنند.
طرز استفاده از کاپ قاعدگی
پس از انتخاب سایز مناسب باید با نحوه استفاده از کاپ قاعدگی آشنا شویم. پیش از شروع کار باید دست‌ها را شسته و کاملآ تمیز کنیم. سپس لبه کاپ را خیس کنیم، بعد آن را از وسط تا کرده و بعد کاملآ به حالت لوله در می‌آوریم. وقتی کاپ کاملآ وارد واژن شد باید آن را چرخاند تا در داخل واژن باز شود. وقتی کاپ به شکل مناسب در واژن قرار می‌گیرد، دیگر وجود آن در بدن حس نمی‌شود و با فعالیت‌های فیزیکی یا حتی ورزش کردن نیز از بدن خارج نمی‌شود.
نحوه خارج کردن کاپ قاعدگی
با توجه به شدت خونریزی کاپ قاعدگی معمولآ در مدتی بین 6 تا 12 ساعت پر می‌شود و نگهداری بیش از این مدت در بدن توصیه نمی‌شود. هرچند این مساله به میزان خونریزی فرد بستگی دارد. برای خارج کردن کاپ نیز ابتدا باید دست‌ها را کاملآ شست و تمیز کرد. در مرحله بعد در حالت نشسته قرار گرفته و دنباله کاپ را می‌گیریم و آن را به آرامی پایین می‌کشیم. بعد از پایین آمدن و در دسترس قرار گرفتن بدنه کاپ قاعدگی، آن را به آرامی فشار داده و از واژن خارج می‌کنیم. پس از بیرون آوردن کاپ آن را در دستشویی خالی کرده و کاملآ تمیز می‌کنیم و شست‌وشو می‌دهیم. فیلم‌های آموزشی مختلفی نیز برای این کار وجود دارند که توصیه می‌شود خانم‌ها پیش از نخستین استفاده از کاپ قاعدگی با تماشای آن‌ها به صورت دقیق با مراحل قرار دادن و خارج کردن کاپ قاعدگی آشنا شوند.
نحوه شست‌وشو و ضدعفونی کردن کاپ قاعدگی
پس از خارج کردن کاپ قاعدگی از داخل واژن ابتدا محتویات آن را تخلیه کرده و داخل کاپ را با آب سرد کاملآ آبکشی و تمیز می‌کنیم. کاپ قاعدگی پس از خشک شدن آماده استفاده مجدد است. در صورتی که احساس کنیم کاپ قاعدگی به غیر از آبکشی نیاز به شست‌وشوی بیشتری دارد می‌توان از آب گرم و شوینده‌های غیرمعطر برای شستن آن استفاده کرد.
اگه در زمان استفاده از کاپ قاعدگی برای مدتی طولانی از خانه بیرون می‌رویم بهتر است یک کاپ اضافه و مقداری دستمال همراه داشته باشیم تا در صورت نیاز کاپ را تعویض کنیم. پس از پایان دوره عادت ماهانه باید کاپ قاعدگی را برای مدت 5 دقیقه در آب جوش گذاشت و بعد کاملآ خشک کرد و در محلی به دور از رطوبت برای استفاده مجدد نگهداری کرد.
نگهداری از کاپ قاعدگی
کاپ قاعدگی قابل استفاده مجدد است. برای استفاده مجدد در دوران قاعدگی بعدی ابتدا باید این کاپ را کاملآ شست و خشک کرد و سپس داخل واژن قرار داد.
کاپ‌های قاعدگی دارای جنس بادوام و خوبی هستند و در صورت استفاده مناسب و بسته به کیفیت آن‌ها از 6 ماه تا چند سال قابل استفاده هستند.
مزیت‌های استفاده از کاپ قاعدگی
در صورت استفاده از کاپ قاعدگی دیگر نیاز به استفاده از نوار بهداشتی نیست و میزان تولید زباله در این زمینه به صفر می‌رسد. این کاپ از نظر اقتصادی کاملآ مقرون به صرفه است، هرچند ممکن است در زمان خرید هزینه بیشتری نسبت به نوار بهداشتی پرداخته شود اما کاپ قاعدگی وسیله‌ای یک بار مصرف نیست و می‌توان برای مدتی طولانی از آن استفاده کرد و هزینه‌ای برای خرید نوار بهداشتی یا تامپون پرداخت نکرد. از نظر زمان تعویض نیز کاپ قاعدگی نسبت به نوار بهداشتی مدت طولانی‌تری در بدن باقی می‌ماند و دیرتر تعویض می‌شود.
ممکن است خون مربوط به پریود در صورت قرار گرفتن در معرض هوا بوی نامطبوعی تولید کند، بنابراین در کاپ قاعدگی به دلیل اینکه خون در معرض هوای آزاد قرار نمی‌گیرد چنین بویی نیز تولید نمی‌شود.
در صورت رعایت نکات بهداشتی، استفاده از کاپ قاعدگی باعث کاهش عفونت‌های قارچی می‌شود و می‌تواند از خشکی واژن نیز جلوگیری کند. انجام فعالیت‌های روزمره در زمان استفاده از کاپ قاعدگی راحت‌تر از زمان استفاده از نوار بهداشتی و تامپون است.
آیا همه ما می‌توانیم از کاپ قاعدگی استفاده کنیم؟
در نظر داشته باشید که استفاده از کاپ قاعدگی یک انتخاب است. بیرون آوردن کاپ می‌تواند برای بعضی از افراد مشکل باشد. همچنین استفاده از وسایل داخل رحمی مربوط به پیشگیری از بارداری مثل IUD ممکن هست باعث ایجاد مشکلاتی در زمینه استفاده از کاپ قاعدگی شود. عدم رعایت نکات بهداشتی در استفاده از کاپ قاعدگی می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌های واژینال شود. در صورت قرار نگرفتن کاپ قاعدگی در موقعیت مناسب، استفاده از آن ممکن است ناراحتی در پی داشته باشد. توجه به این نکته نیز ضروری است که در مواردی مثل ابتلا به عفونت واژن، حساسیت به سیلیکون یا پلاستیک، انجام جراحی‌های زنان و سقط نباید از کاپ قاعدگی استفاده کرد.